Kartografia międzyperyferyjna. Transfery literackie i rola centrum w zapośredniczonych tłumaczeniach małych form prozatorskich Henryka Sienkiewicza autorstwa Zhou Zuorena

W rozprawie podejmuję rozważania dotyczące jednej z mniej badanych form transferu literackiego, który zachodzi między kulturami znajdującymi się na „peryferiach” światowego systemu literackiego. W najnowszych badaniach mających na celu mapowanie literackiej geografii literatury światowej (reprezentowanych na przykład przez badaczy takich jak Franco Moretti czy Pascale Casanova i inni) światowy system literacki został pomyślany jako składający się ze stosunkowo autonomicznego centrum, z którego innowacje formalne są następnie eksportowane na peryferie dostosowujące centralne formy do lokalnych treści. Centrum systemu literackiego świata w tych koncepcjach składa się z literatur narodów Europy Zachodniej, z której wspomniane formy są przekazywane narodom dalej na wschód i zachód od tego, co Casanova nazwała „literackim południkiem zerowym”. Przepływy literackie między kulturami znajdującymi się na peryferiach tego systemu światowego rzadko bywają przedmiotem badań, zwłaszcza wtedy, kiedy medium tych przepływów stanowią tłumaczenia z języków pośrednich. Najczęściej są to języki hegemonicznego centrum, co może pociągać za sobą znaczące zmiany formy i treści między językiem peryferyjnym oryginału a peryferyjnym językiem docelowym. Jednak w niektórych przypadkach używany bywał język esperanto jako środek transferu literackiego między kulturami „peryferyjnymi”. W tej rozprawie rozważam kwestię przepływów literatury od peryferii do peryferii, biorąc jako studium przypadku (case study) dwóch twórców (których dzieła zaliczane są do literatury światowej) pochodzących z kultur peryferyjnych, polskiego pisarza Henryka Sienkiewicza i chińskiego nowelisty Lu Xun.

This dissertation, entitled Inter-Peripheral Cartography: Literary Transfers and the Role of the Center in the Mediated Translations of Henryk Sienkiewicz's Short Prose Forms by Zhou Zuoren and Lu Xun, considers the possibility of one of the less commonly studied forms of literary transfer, that between cultures located at the so-called “periphery” of the world literary system. In recent scholarship seeking to map the literary geography of world literature (such as in Franco Moretti, Pascale Casanova and others), the world literary system is conceived of as consisting of a relatively autonomous center from which formal innovations are exported to peripheries that adapt the central forms to local content. The center of the world literary system in these conceptions consists of the literatures of the nations of Western Europe, from which the aforementioned forms are transmitted to nations further to the east and west of what Casanova called the “Greenwich meridian of literature.” Literary flows between cultures located at the periphery of this world system have only rarely been studied, especially where the medium of these flows involves the use of intermediary languages as source texts for indirect translation. Most often, these indirect translations take as their source texts earlier translations into the languages of the hegemonic center, which can involve significant changes in form and content between the peripheral language of the original and the peripheral target language. However, in some cases the auxiliary language Esperanto was used as a means of literary transfer between “peripheral” cultures. This dissertation considers the question of periphery to periphery literary transfer by taking as its case study two important world literature authors from peripheral cultures, the Polish writer Henryk Sienkiewicz and the Chinese Lu Xun.