Kryminalizacja pomocy humanitarnej na Morzu Śródziemnym w polityce migracyjnej Republiki Włoskiej w latach 2013-2023

Niniejsza praca podejmuje się analizy działań Republiki Włoskiej w dziedzinie misji poszukiwawczo-ratowniczych (SAR) na Morzu Śródziemnym. Misje te, prowadzone są zarówno przez jednostki państwowe jak i organizacje pozarządowe i inne jednostki prywatne. Podstawy prawne dla misji SAR zostały ustanowione w licznych konwencjach międzynarodowych: przede wszystkim w Konwencji jamajskiej i w Konwencji SAR, z których wywodzi się obowiązek ochrony życia na morzu. W latach 2013-2023 obowiązek ten stał się szczególnie istotny w centralnej części Morza Śródziemnego z uwagi na wzrost migracji nieregularnej w tym regionie. Niebezpieczne warunki, w których migranci nieregularni próbują przedostać się przez szlak środkowo-śródziemnomorski sprawiają, że od 2014 roku, jest on uznawany za najbardziej niebezpieczny szlak migracyjny na świecie. W wyniku katastrofy statku migrantów trzeciego październiku 2013 roku, włoski rząd rozpoczął Operację Mare Nostrum, która uznawana jest za niezwykle skuteczną operację ratunkową. Wysokie koszty jej utrzymania sprawiły, że włoskie władze zrezygnowały z niej na rzecz udziału w unijnych operacjach SAR. W następnych latach Unia Europejska i Republika Włoska stopniowo ograniczały swoje misje SAR, co spowodowało, że wzrosło znaczenie pozarządowych organizacji ratunkowych działających w regionie. Sekurytyzacja migracji we włoskiej polityce przyczyniła się do tego, że po tzw. kryzysie migracyjnym, włoscy politycy stopniowo zaczęli ograniczać, utrudniać, a nawet piętnować ich misje. Działania Republiki Włoskiej przyczyniły się do ograniczenia skuteczności systemu ochrony życia na Morzu Śródziemnym. Powszechnie uznaje się, że wiele z nich stanowiło naruszenia prawa międzynarodowego. Pojawiły się również międzynarodowe implikacje działań rządu włoskiego, który spowodował serię napięć pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Poniższa analiza wykazuje, że w latach 2013-2023 w polityce migracyjnej Republiki Włoskiej miejsce miał proces, który można scharakteryzować jako kryminalizację pomocy humanitarnej.

This paper examines the policy of the Italian Republic in regard to the Search and Rescue (SAR) missions in the Mediterranean Sea. Rescue missions in the regions are undertaken by both state entities and non-governmental organizations and other private entities. The legal basis for SAR missions has been established in numerous international conventions: most notably the United Nations Convention on the Law of the Sea and the International Convention on Maritime Search and Rescue, from which the obligation to protect life at sea is derived. Between 2013 and 2023, this obligation became particularly relevant in the Central Mediterranean, given the increase in irregular migration in the region. The dangerous conditions in which irregular migrants try to cross the Central Mediterranean route have made it the most dangerous migration route in the world since 2014. As a result of the migrant ship disaster on October 3, 2013, the Italian government launched Operation Mare Nostrum, which is considered an extremely effective rescue operation. The high costs of its maintenance led the Italian authorities to abandon it in favor of participation in EU’s Frontex-led operations. In the following years, the European Union and the Italian Republic gradually reduced their SAR missions, which resulted in an increase in the importance of non-governmental rescue organisations operating in the region. The securitization of migration in Italian politics contributed to the fact that after the so-called migration crisis, Italian politicians gradually began to limit, hinder and even stigmatize their missions. The actions of the Italian Republic have contributed to limiting the effectiveness of the system of protection of life in the Mediterranean. It is widely recognized that many of them were violations of international law. There were also international implications of the Italian government's actions, which caused a series of tensions between the member states of the European Union. The following analysis argues that the process that has taken place in migration policy of the Italian Republic between 2013 and 2023, can be characterized as the criminalization of humanitarian aid.