Muzyka i taniec w syjonistycznych ruchach młodzieżowych w II Rzeczpospolitej w świetle publikacji i materiałów archiwalnych

Przedmiotem niniejszej dysertacji jest obecność i funkcja muzyki i tańca w syjonistycznych ruchach młodzieżowych w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939). Problematyka ta opracowana została w oparciu o liczne źródła, pochodzące przede wszystkim z prasy, a także literaturę wspomnieniową oraz materiały archiwalne. Opisanie tego świata z perspektywy emicznej pozwala na uchwycenie szczegółów umykających nieraz w badaniu mikrohistorii codzienności, będącej terenem doświadczeń żydowskich i dzieci i młodzieży. Ich szczególna sytuacja w omawianym okresie i miejscu wymaga szczególnej uwagi ze względu na toczące się wówczas procesy przemian o charakterze cywilizacyjnym, dotykające sfery religijnej, obyczajowej, politycznej i ekonomicznej. Podmiot moich badań uwikłany był w zjawisko modernizacji życia niemal we wszystkich jego aspektach. W rozdziale drugim dysertacji przedstawiam dźwiękowe i muzyczne otoczenie dzieci, będące materią ich codziennego doświadczenia w okresie przed wstąpieniem do syjonistycznych organizacji młodzieżowych. Punktem wyjścia jest rodzinny dom i jego najbliższe otoczenie, w dalszych krokach omawiam problematykę szkolnictwa w II Rzeczpospolitej oraz obecności w nim muzyki i tańca, na końcu powracam do szerszego tym razem otoczenia pierwotnego, będącego polem audytywnych doświadczeń młodzieży w miarę nabywania przez nią społecznych kompetencji. Spośród wielu ruchów młodzieżowych, realizujących cele ideologii syjonistycznej, na potrzeby niniejszej dysertacji wybrałam dwa, reprezentujące różne postawy na szerokim spektrum ideologicznym. Pierwsza z nich to Ha-Szomer ha-Cair, najstarsza metryką i najbardziej znana syjonistyczna organizacja syjonistyczna. Na przykładzie różnych sfer działalności organizacji omawiam zatem funkcjonowanie muzyki i tańca w organizacyjnym habitusie. Ze szczególną uwagą przyglądam się ideologicznej roli repertuaru w procesie kształtowania się kapitału kulturowego i symbolicznego ruchu oraz jego uwikłaniu w zjawisko o szerszym zasięgu – narrację wspierającą proces wymyślania tradycji. Służyło to legitymizacji i utrwaleniu syjonistycznej propagandy, proklamującej powstanie żydowskiej siedziby narodowej w Palestynie oraz proces osiedleńczy Żydów z diaspory. Drugą organizacją, której życie muzyczne poddałam badaniom, jest Agudat Ha-Noar ha-Iwri „Akiba”. Także i w tym przypadku analizuję funkcjonowanie muzyki i tańca w różnych aspektach codziennych i odświętnych praktyk, składających się na habitus organizacji. Szczególną uwagę zwracam jednak na muzykę i taniec towarzyszące świętowaniu, jako że „Akiba” była ruchem czerpiącym wartości z tradycji judaizmu, balansującym pomiędzy obrzędowością świecką, przeformowaną w duchu tradycji wymyślonej, a formacją religijną, której praktyki próbowała kultywować mimo swojego deklaratywnie świeckiego charakteru. W rozdziale piątym rozprawy pochylam się nad kanonem syjonistycznego repertuaru pieśniowego, Songs of the Land of Israel. Omawiam definicję tego określenia w kontekście zmian historyczno-politycznych, które doprowadziły do powstania Państwa Izrael w 1948 roku, przedstawiam podstawowe źródła oraz metody cyrkulacji zasobów pieśniowych, przyczyniające się nie tylko do rozpowszechniania repertuaru, lecz także do wykształcenia społecznych instytucji, wspierających syjonistyczne cele. Dokonuję także analizy na przykładach muzycznych. W ostatniej części rozdziału omawiam syjonistyczne imaginarium, bazujące na pojęciach kluczowych dla syjonistycznej wykładni ideologicznej, składające się na jej kapitał symboliczny, niezwykle istotny także dla ruchów młodzieżowych. Dysertację moją uzupełnia bibliografia oraz wykaz źródeł.