Odpowiedzialność za naruszenie praw człowieka w pracach komisji prawdy w latach 1974-2007

Rozprawa rozpatruje fenomen komisji prawdy, która w ostatnich dwóch dekadach XX wieku stała się powszechnie używanym instrumentem sprawiedliwości okresu transformacji. Do najbardziej znanych komisji należą te powstałe w Argentynie, Chile i RPA. Niemniej szereg innych instytucji, zarówno oficjalnych, jak i prywatnych określano w literaturze oraz dyskursie publicystycznym jako komisje prawdy. Podstawą dla analiz jest robocza definicja komisji prawdy, zgodnie z którą oznacza ona nadzwyczajną i ograniczoną w czasie instytucję publiczną powołaną w okresie transformacji (zarówno w procesie demokratyzacji, jak i budowy pokoju) dla zbadania zakresu naruszeń praw człowieka dokonanych w poprzednim okresie, której procedura ukierunkowana jest na ofiary tych naruszeń.

This thesis aims to examine the phenomena of the truth commission which became a commonly used measure of transitional justice in the last two decades of the 20th century. The truth commission has to be considered in the framework of the transitional justice. Among the most known truth commissions there are those in Argentina, Chile and South Africa. However, there were a lot of formal or informal institutions which were – in the literature or in the journalistic discourse – called “truth commission”. In this thesis, the truth commission is defined as an extraordinary, victim-centered and limited in time public institution set up during the transition (both democratization and peace-building) aimed at examining the scope of human rights violations in the past. According to the analysis the truth commission could be justified as the mechanism of responsibility for human rights violations only under certain conditions, when the retributive justice is suspended.