Kształtowanie granic jednostek samorządu terytorialnego. Zagadnienia administracyjnoprawne

Przedmiotem pracy jest zagadnienie kształtowania granic jednostek samorządu terytorialnego, a zatem tworzenia, łączenia, dzielenia i znoszenia tych podmiotów, które prowadzi do ustalenia przebiegu ich granic. Punktem wyjścia rozprawy jest teza, że możliwe jest wyodrębnienie pewnego zespołu norm prawnych, które składają się na model kształtowania granic jednostek samorządu terytorialnego. Podstawowe znaczenie dla niego mają zasady konstytucyjne oraz normy prawa międzynarodowego, które determinują organizację administracji terenowej. Praca podejmuje więc próbę rekonstrukcji tego modelu w oparciu o szczegółową analizę przepisów Konstytucji, norm prawa międzynarodowego oraz ustaw samorządowych. Z tych powodów rozprawa koncentruje się na omówieniu teoretycznych zagadnień związanych z podziałem terytorialnym, konstytucyjnych i prawnomiędzynarodowych determinant regulacji prawnej i procesu jego kształtowania, przebiegu postępowania w tym zakresie, a także jego skutków prawnych. W pracy poruszono jednak wyłącznie zagadnienia administracyjnoprawne, celowo pomijając związane z tematem opracowania kwestie należące do prawa cywilnego, prawa pracy czy prawa finansowego. W konkluzji pracy sformułowano wniosek, że w ujęciu konstytucyjnym i prawnomiędzynarodowym podstawową wartością podlegającą ochronie w regulacji i procesie kształtowania granic jednostek samorządu terytorialnego jest zapewnienie tym podmiotom zdolności wykonywania zadań publicznych przy jednoczesnym zabezpieczeniu ich samodzielności i bezpieczeństwa prawnego. Przemawia za tym treść takich zasad konstytucyjnych, jak zasada decentralizacji, subsydiarności, samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, podstawowego charakteru gminy oraz demokratycznego państwa prawnego i składających się na nią zasad szczegółowych. W pracy ustalono również, że ochronie tych wartości podporządkowana jest regulacja ustawowa kształtowania granic jednostek samorządu terytorialnego i z tych powodów nie wymaga ona zasadniczych zmian.

The subject of the study is shaping the boundaries of the territorial self-government units or creating, merging, dividing and liquidation of these entities, which determine the shape of their borders. The study is based on the thesis indicating that it is possible to extract a group of legal norms that create a model of shaping boundaries of the territorial self-government units. This model is based on constitutional principles and rules of the international law that determines the organization of the territorial administration and also – indicates general aims of the public administration, especially local and regional self-government. The dissertation attempts to reconstruct the mentioned model, basing on a detailed analysis of constitutional provisions, rules of the international law and bill concerning the organization of territorial self-government. Therefore this study focuses on discussing theoretical issues connected with the territorial division, constitutional and international-law rules that determine legal regulation of shaping the boundaries of the territorial self-government units, proceedings connected with this process and also its legal consequences. The dissertation discusses only administrative-law issues, intentionally omitting matters, connected with the subject of the study concerning the civil-law, the labour-law or financial-law issues. The conclusion of the study indicates that regarding the constitutional and international-law regulations the basic value that is protected in the regulation of shaping the boundaries of the territorial self-government units is the ability to exercise public tasks while preserving the independence and legal security of these entities. This conclusion is based on such constitutional principles as decentralization, subsidiarity, independence of the territorial self-government units, the basic character of municipality, the democratic legal state and its specific principles that are included in it. The dissertation indicates also that all mentioned values are protected by the statutory regulation of shaping the boundaries of the territorial self-government units and the practice of its applying. Therefore the regulations discussed in the dissertation do not demand general changes and deserve a positive assessment.