Los autores galardonados con el Premio Marqués de Bradomín ante la relación texto-representación: los intentos de trazar nuevas direcciones de la dramaturgia española (1985-2012)

Celem rozprawy doktorskiej Autorzy nagrodzeni nagrodą „Markiz de Bradomín” wobec relacji tekst - przedstawienie: próby wyznaczenia nowych kierunków w dramaturgii hiszpańskiej (1985-2012) jest analiza przeobrażeń, jakie dokonały się w hiszpańskim teatrze przełomu XX i XXI wieku, powiązane z aspektem formalnym dramaturgii młodego pokolenia twórców teatralnych, które ukonstytuowało się w latach 80. i 90. wokół nagrody „Markiza de Bradomín”. Projekt pomysłodawcy, Jesusa Cracia, okazał się potrzebnym i niezwykle istotnym kierunkiem biorąc pod uwagę wciąż niewykrystalizowaną sytuację teatru hiszpańskiego lat 80. Pomimo skutecznie przeprowadzonego procesu transformacyjnego (Transición), który umownie datuje się na lata 1975 – 1982, wciąż brakowało jednorodnej polityki kulturalnej w zakresie teatru. Odzyskiwanie klasyków przedwojennej Hiszpanii oraz próby wprowadzenia na afisze, z lepszym lub gorszym skutkiem, autorów wcześniej cenzurowanych powoduje, iż – z nielicznymi wyjątkami – młode pokolenie dramaturgów pozostawało na marginesie. Analiza elementów formalnych, wyprowadzonych z klasycznego pojęcia dramaturgii jako metody kompozycji tekstów dramatycznych, a także namysł nad relacją między tekstem a wystawieniem scenicznym dwudziestu sześciu nagrodzonych dramatów miała na celu określenie czy pokolenie nowych dramaturgów istotnie proponuje odnowę form teatralnych. XX wiek dla studiów nad teatrem jest wyjątkowy ze względu na toczącą się debatę na temat relacji tekst – scena, której tradycyjne rozumienie zostało wpierw zakwestionowane przez niektórych reformatorów teatralnych początku ubiegłego wieku, a w późniejszym czasie – przeformułowane; ta ewolucja nie pozostała bez wpływu na sposób strukturyzowania tekstów dramatycznych, a nawet jego formę. Stąd właśnie namysł nad twórczością nagrodzoną „Markizem de Bradomín” w jej dwoistym charakterze: jako tekstu dramatycznego i tekstu teatralnego. Struktura pracy odzwierciedla przyjęte założenia, analizując w kolejnych rozdziałach aspekty akcji, dyskursu, postaci, czasu, przestrzeni oraz sceniczności wpisanej w tekst. Analizy przeprowadzone w rozprawie dowiodły, że twórczość pokolenia Bradomín charakteryzuje heterogeniczność form oraz swoisty pluralizm tendencji; nie brak, wszak, propozycji teatralnych bardziej klasycznych, jak również takich, które w pewnej mierze można uznać za eksperymentalne. Wpisując się w estetykę postmodernistyczną oraz szukając inspiracji w audiowizualnych środkach przekazu, autorzy starają się dotrzeć do współczesnego widza poprzez przedstawienie żywo zmieniającej się rzeczywistości. Pokolenie Bradomín, bowiem, choć nie proponuje w znacznej mierze rewolucyjnych rozwiązań formalnych, tworzy sztuki zaangażowane w bieżące sprawy społeczno-polityczne, co jest istotnym spostrzeżeniem płynącym z przeprowadzonych analiz. Najważniejszym wnioskiem rozprawy stanowi hipoteza, iż pokolenie Bradomín wyznaczyło nowy kierunek w kwestii tekstualności w teatrze. Tekst dramatyczny porzucił pretensje do bycia monolityczną strukturą, która jest nośnikiem idealnego wystawienia scenicznego a stał się formą otwartą, zarówno jako projekt przedstawienia jak i tekst literatury dramatycznej.