Ustanowienie jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór według rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012

Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest instytucja ustanowienia jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór w kształcie określonym przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orze-czeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Celem rozprawy doktorskiej jest całościowe przedstawienie i omówienie zagadnień związanych z ustanowie-niem jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór. Praca zawiera ustalenia teoretyczne doty-czące natury prawnej prorogatio fori tacita i wypracowane na tym tle wnioski dla dogmatycz-nej kwalifikacji art. 26 rozporządzenia nr 1215/2012. Rozprawa prezentuje również procesowy mechanizm ustanowienia jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór zintegrowany z roz-wiązaniami kodeksu postępowania cywilnego. Do osiągnięcia wskazanych celów posłużyły metody dogmatycznoprawna, historycznoprawna oraz prawnoporównawcza. Rozdział pierw-szy rozprawy stanowi wprowadzenie do analizowanej problematyki. W rozdziale drugim roz-ważono naturę prawną ustanowienia jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór. Przepro-wadzone badania świadczą o złożonym charakterze ustanowienia jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór jako instytucji, która z jednej strony pozwala na realizację autonomii woli stron, a z drugiej realizuje interes publiczny. Pozwoliło to ustalić charakter prawny art. 26 roz-porządzenia nr 1215/2012 oraz odrzucić tezę o umownym charakterze analizowanej normy. Rozdział trzeci dotyczy zakresu zastosowania art. 26 rozporządzenia nr 1215/2012 w kontek-ście czterech płaszczyzn stosowania rozporządzenia: terytorialnej, czasowej, przedmiotowej oraz podmiotowej. W rozdziale czwartym przedstawiono kluczowe z perspektywy tematu pracy rozważania dotyczące procesowego mechanizmu ustanowienia jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór. Wyjaśniono znaczenie pojęcia „wdanie się w spór”, omówiono do-puszczalność pośredniego zakwestionowania jurysdykcji krajowej oraz określono chwilę, w której pozwany powinien najpóźniej zgłosić zarzut niewłaściwości międzynarodowej. Analiza poszczególnych elementów procesowego mechanizmu pozwoliła zintegrować art. 26 rozpo-rządzenia nr 1215/2012 z rozwiązaniami prawa procesowego państw członkowskich, co wy-magało rozważenia w sposób szczegółowy modyfikacji i ograniczeń w stosowaniu przepisów kodeksu w razie ustanowienia jurysdykcji krajowej przez wdanie się w spór. W rozdziale pią-tym scharakteryzowano prorogatio fori tacita w systemie norm jurysdykcyjnych rozporządze-nia nr 1215/2012. Umożliwiło to wykazanie współzależności między wdaniem się w spór a innymi instytucjami europejskiego prawa procesowego cywilnego. Z tego względu szczegó-łowo określono sposób ochrony słabszej strony stosunku pracy, stosunku ubezpieczeniowego oraz umów zawieranych z konsumentem w razie wdania się w spór. Analiza funkcji prorogatio fori tacita w systemie norm jurysdykcyjnych rozporządzenia nr 1215/2012 pozwo-liła określić wzajemne relacje między trzema przepisami, w których prawodawca europejski użył pojęcia „wdanie się w spór”.

The aim of the doctoral thesis is to present the institution of prorogation of jurisdiction by entering an appearance under Regulation (EU) No 1215/2012 of the European Parliament and of the Council of 12 December 2012 on jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in civil and commercial matters. The research is focused on a comprehensive analy-sis of questions regarding prorogation of jurisdiction by entering an appearance. The thesis comprises theoretical findings on the legal nature of tacit prorogation and its implications for the qualification of Article 26 of the Brussels I bis Regulation. The thesis also presents the interplay between Article 26 of the Brussels I bis Regulation and Code of Civil Procedure. The thesis’ objectives are achieved through the dogmatic legal method supported by compara-tive and historical legal method. The first chapter serves as an introduction to the analyzed questions. In the second chapter the legal nature of tacit prorogation is discussed. The thesis proves that the nature of prorogation of jurisdiction by entering an appearance is complex: tacit prorogation is based on party autonomy and simultaneously serves public interest. Regarding the legal nature of Arti-cle 26 of the Brussels I bis Regulation, the thesis claims that prorogation of jurisdiction by entering an appearance should not be equated with choice of court agreement. The third chap-ter presents territorial, temporal, material and personal scope of application of Article 26 of the Brussels I bis Regulation. The fourth chapter analyzes components of establishing jurisdiction by entering an appearance. In this chapter notions of “entering an appearance” and “contesting the jurisdiction” are explained and the moment of challenging jurisdiction is indicated. The analysis of these components allows to integrate Article 26 Brussels I bis Regulation with na-tional procedural law. Consequently, this chapter contains reflections on the modifications and limitations in applying Code of Civil Procedure in the case of tacit prorogation. In the fifth chapter, the role of tacit prorogation within jurisdiction system of Brussels I bis Regula-tion is analyzed. The thesis proves the interdependence between entering an appearance as a jurisdiction ground and other institutions of the European civil procedural law. For this rea-son, the protection of the weaker party within Brussels I bis Regulations is specified in detail. The analysis of the function of tacit prorogation within Brussels I bis Regulations shows rela-tions of the three provisions in which the concept of entering an appearance is present.