Forum shopping a reforma rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003

W 2016 r. Komisja Europejska podjęła inicjatywę przekształcenia rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej. W związku z tym, że w przeszłości rozporządzenie było wielokrotnie krytykowane za sprzyjanie strategii prawnoprocesowej polegającej na poszukiwaniu najkorzystniejszego dla stron miejsca wszczęcia postępowania (forum shopping), artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy i ewentualnie w jakim stopniu postulat zwalczania tego zjawiska może zostać zrealizowany w przekształconym rozporządzeniu, przy uwzględnieniu: a) wpływu stron na łączniki norm jurysdykcyjnych, oraz b) konkurujących podstaw jurysdykcji w sprawach podlegających rozporządzeniu. Teza leżąca u podstaw opracowania głosi, że forum shopping nie jest zjawiskiem zawsze i jednoznacznie negatywnym, wobec czego trudno uznać walkę z nim za priorytet przy przekształceniu rozporządzenia Bruksela II bis, szczególnie w Europejskiej Przestrzeni Sądowej opartej na wzajemnym zaufaniu i swobodnym przepływie orzeczeń. Istotna reforma norm jurysdykcyjnych rozporządzenia w zakresie spraw małżeńskich byłaby jednak pożądana z wielu innych powodów, m.in. pewności prawa, równości stron w dostępie do sądu oraz przewidywalności forum.