L'immagine della donna moderna attraverso le intestazioni della stampa femminile italiana

Tematem pracy jest analiza obrazu kobiety we włoskiej prasie kobiecej na podstawie nagłówków. Ich wybór jako źródła informacji został podyktowany faktem, iż przykuwając uwagę czytelnika oraz zapowiadając treść artykułu, stanowią kluczowy element kształtowania medialnego przekazu przez czasopisma. Badanie ma na celu przyjrzenie się sposobom w jaki prasa kobieca kreuje wizerunek kobiety oraz jakie mechanizmy językowe wykorzystuje. Praca składa się z czterech głównych rozdziałów, wstępu, zakończenia oraz pięciu załączników. Pierwszy rozdział koncentruje się na teorii językowego obrazu świata, omawiając jego historię, definicję, znaczenie w ramach lingwistyki kognitywnej, a także sposób w jaki manifestuje się w mediach. W drugim rozdziale omówiono włoską prasę kobiecą, zwracając uwagę na jej historię, rolę w społeczeństwie oraz cechy charakterystyczne wyróżniające ją spośród innych czasopism. Trzeci rozdział poświęcony jest praktycznej analizie zgromadzonych danych. W części 3.1 przedstawiono zastosowaną metodologię, w tym definicję nagłówka oraz szczegółowy zakres korpusu badawczego. Część 3.2, podzielona na dziesięć podrozdziałów, szczegółowo omawia różne aspekty analizy językowej nagłówków, takie jak leksyka, gramatyka, semantyka, czy interpunkcja. Zbadana została częstotliwość występowania poszczególnych leksemów, obecność i funkcja wyrazów obcego pochodzenia, procesy słowotwórcze, tryby czasownikowe, podejście do formułowania komunikatów skierowanych do kobiet oraz tych mówiących o kobietach, a także zastosowanie metafor konceptualnych, pytań i wykrzyknień. Ostatni, czwarty rozdział podsumowuje przeprowadzoną analizę i prezentuje jej wyniki, w tym językowy obraz kobiety, który wyłania się z nagłówków. Omawiane są również ograniczenia przeprowadzonego badania, a także przedstawiane dalsze kierunki ewentualnych badań w tym obszarze. Załączniki zawierają kolejno: panoramę włoskiej prasy w 2024 roku, listę nagłówków składających się na korpus, frekwencję występowania poszczególnych leksemów, listę nagłówków w których zastosowano tryby czasownikowe oraz listę nagłówków, których bohaterkami są kobiety. Praca ta stanowi wkład w badania nad językowym obrazem świata, a zwłaszcza w zrozumienie, jak prasa kobieca we Włoszech kształtuje wizerunek kobiet za pomocą języka. Badania te mogą przyczynić się do lepszego poznania mechanizmów, które rządzą tworzeniem i przekazywaniem obrazów kobiet w mediach, a także dostarczyć cennych wniosków dla dalszych badań w dziedzinie lingwistyki i studiów nad mediami. Otwierają również drogę do badań porównawczych, np. nad obrazem kobiety w prasie polskiej a włoskiej.

The present paper aims to analyze the image of women in the Italian women's press on the basis of headlines. They were selected as a source of information based on the fact that they constitute a key element used by the magazines to shape the transmitted message, capturing the reader’s attention and announcing the article’s content. The aim of the study is to look at how the press forms the image of the woman and what linguistic mechanisms are used to do so. The thesis consists of four main chapters, an introduction, a conclusion and five appendices. The first chapter focuses on the theory of the linguistic worldview, discussing its history, definition, relevance within the framework of cognitive linguistics, and the ways it manifests itself across the media. The second chapter discusses the Italian women's press, highlighting its history, its social role and the characteristics distinguishing it from other magazines. The third chapter is devoted to the practical analysis of the collected data. Section 3.1 presents the methodology used, including the definition of the headline and the detailed range of the examined corpus. Section 3.2, divided into ten subsections, explores in detail various aspects of the linguistic analysis of headlines, such as lexis, grammar, semantics, and punctuation. In the course of the analysis, the frequency of individual lexemes, loanwords presence and function, word-formation processes, grammatical moods, approaches to phrasing messages directed at and about women, and the use of conceptual metaphors, questions and exclamations were examined. The final, fourth chapter summarizes the analysis conducted and presents its results, including the linguistic picture of the woman that emerges from the headlines. The limitations of the study carried out are also discussed, and further directions for possible research in this area are presented. The appendices contain, respectively, a panorama of the Italian press in 2024, the headlines composing the corpus, the frequency of each lexeme, the list of headlines using different grammatical moods, and the list of headlines with women as protagonists. The present thesis makes a contribution to studies of the linguistic worldview and, in particular, to the understanding of how the women's press in Italy uses language to shape the image of modern women. This study can improve the knowledge of mechanisms governing the way in which the image of the woman is formed and transmitted by the media, as well as provide valuable lessons for further research in linguistics and media studies. It also paves the way for potential comparative studies, for example on the portrayal of women in the Polish versus Italian press.

L’oggetto del presente lavoro è l'analisi dell'immagine della donna nella stampa femminile italiana sulla base delle intestazioni. Come fonte d’informazione sono state scelte le intestazioni, perché, catturando l'attenzione del lettore e annunciando il contenuto dell'articolo, costituiscono un elemento fondamentale del modo in cui le riviste formulano i messaggi mediatici. L'obiettivo dello studio è quello di analizzare come la stampa femminile modella l'immagine della donna e quali meccanismi linguistici vengono utilizzati a tale scopo. Il lavoro si compone di quattro capitoli principali, un'introduzione, una conclusione e cinque appendici. Il primo capitolo si concentra sulla teoria dell'immagine linguistica del mondo, discutendone la storia, la definizione, la funzione all'interno della linguistica cognitiva e i modi in cui essa si manifesta nei media. Il secondo capitolo tratta della stampa femminile italiana, evidenziandone la storia, il ruolo nella società e le caratteristiche che la distinguono dalle altre riviste. Il terzo capitolo è dedicato all'analisi pratica dei dati che emergono del corpus raccolto. La sezione 3.1 presenta la metodologia utilizzata, compresa la definizione delle intestazioni e l'ambito dettagliato del corpus di ricerca. La sezione 3.2, suddivisa in dieci sottocapitolo, esamina in dettaglio i vari aspetti delle intestazioni, come il lessico, la grammatica, la semantica e la punteggiatura. Vengono analizzati la frequenza di lessemi, la presenza di forestierismi, i processi di formazione delle parole, i modi verbali, gli approcci alla formulazione dei messaggi diretti alle donne e di quelli che parlano di donne, e l'uso delle metafore concettuali, delle domande e delle esclamazioni. L'ultimo, quarto capitolo, riassume l'analisi eseguita e fornisce informazioni sui risultati ottenuti, tra cui l'immagine linguistica della donne che emerge dalle intestazioni. Si discutono anche le limitazioni dello studio condotto e si presentano indicazioni per ulteriori ricerche possibili in questo ambito. Le appendici contengono, rispettivamente, un panorama della stampa italiana nel 2024, la lista delle intestazioni che costituiscono il corpus, la frequenza delle parole nel corpus, l'elenco delle intestazioni che utilizzano i modi verbali e l'elenco delle intestazioni che hanno una donna per protagonista. Questo lavoro contribuisce allo studio dell'immagine linguistica del mondo e, in particolare, alla comprensione di come la stampa femminile in Italia modella l'immagine delle donne attraverso il linguaggio. I risultati della ricerca offrono una migliore conoscenza dei meccanismi che regolano la creazione e la trasmissione delle immagini linguistiche nei media fornendo dati per ulteriori studi nell'ambito della linguistica e degli studi sui media. Si apre inoltre la strada a studi comparativi, ad esempio sull'immagine della donna nella stampa polacca rispetto a quella italiana.