Danziger Platz, Schneidemühl. Monografia historyczno-artystyczna zespołu .

Praca jest monografią zespołu architektoniczno-urbanistycznego zaprojektowanego przez Paula Bonatza i Friedricha Eugena Scholera, uzupełnionego o malarstwo monumentalne Heinricha Campendonka, realizowanego w latach 1925-29 w Schneidemühl, obecnie w Pile, w woj. wielkopolskim. Dotyczy ona mało znanego i dotychczas nierozpoznanego, a jedynego zespołu dzieł tych artystów na terenie współczesnej Polski. W trakcie przeprowadzonych badań udało się zebrać rozsiane, nieuporządkowane źródła i materiały dotyczące zespołu. Był on największą w dwudziestoleciu międzywojennym inwestycją w mieście o charakterze propagandowym i oficjalnym. W treści przedstawiono zarys kontekstów historycznych i politycznych, które bezpośrednio wpłynęły na kształt powstałego zespołu dzieł. Opisano także lokalny kontekst historyczny, urbanistyczny i architektoniczny, pozwalający na wykazanie wyjątkowości zrealizowanej architektury dla przestrzeni miasta. Przeprowadzono szczegółową analizę genezy inwestycji, zrekonstruowano proces wyboru projektu realizowanej koncepcji w drodze konkursu zamkniętego. Dzięki szczegółowej analizie form ostatecznie powstałych, jak i też niezrealizowanych gmachów udało się dokonać pogłębionej interpretacji umożliwiającej zrekonstruowanie pierwotnie zaplanowanego programu ideowo- treściowego. Na tej podstawie wpisano dzieła w szersze konteksty twórczości poszczególnych artystów oraz porównano z innymi, wybranymi analogicznymi inwestycjami. Na koniec pokrótce zarysowano historię zespołu po 1945 roku i jego współczesne przekształcenia, co stało się asumptem do podjęcia krytycznej oceny powojennego traktowania poniemieckiego dziedzictwa kulturowego.

The work is a monograph of an architectural and urban ensemble designed by Paul Bonatz and Friedrich Eugen Scholer, complemented by monumental wall fresco by Heinrich Campendonk, all realized in 1925-29 in Schneidemühl, now in Pila, Greater Poland Province. It concerns a little-known and hitherto unrecognized artworks, wich also happen to be the only works by these artists in modern Poland. In the course of the research, it was possible to collect scattered, unstructured sources and materials on the ensemble. In the interwar period it was the largest investment in the city characterised by an official and propagandist character. The content of the paper outlines the historical and political contexts that directly influenced the shape of the investment. Historical, urban and architectural context of more local character is also described, allowing to demonstrate the uniqueness of the realized architecture for the city space. A detailed analysis of the genesis of the investment was carried out, as well as the process of selecting the design of the concept through a closed competition was reconstructed. Thanks to a detailed analysis of the forms of the planned buildings, both realized and unrealized, it was possible to make an in-depth interpretation enabling the reconstruction of the originally planned ideological program. On this basis, the works were placed in the broader contexts of the individual artists' work and compared with selected analogous developments. Finally, the post-1945 history of the ensemble and its contemporary transformations are briefly outlined, providing the impetus for a critical assessment of the post-war treatment of German cultural heritage within Poland borders today.