Znaczenie wojskowej bazy komunikacyjnej Kagnew Station w polityce Stanów Zjednoczonych Ameryki względem Etiopii od 1953 do 1978 roku

STRESZCZENIE Rozprawa doktorska pt.: „Znaczenie wojskowej bazy komunikacyjnej Kagnew Station w polityce Stanów Zjednoczonych Ameryki względem Etiopii od 1953 do 1978 roku”. Celem tej rozprawy jest poszerzenie i usystematyzowanie wiedzy polskiego odbiorcy nt. specyfiki stosunków amerykańsko-etiopskich w okresie sprawowania władzy w Etiopii przez Cesarza Hajle Syllasje I, w których szczególną rolę odgrywała amerykańska baza komunikacyjna Kagnew Station usytuowana w Erytrei. Podjęcie przeze mnie tego problemu wynika z braku polskich opracowań omawiających taką tematykę. W celu przeanalizowania tego zagadnienia zgromadziłam materiał źródłowy składający się przede wszystkim z dokumentów amerykańskiej administracji rządowej z całego omawianego okresu oraz umów dwustronnych, które w tym czasie zostały podpisane przez USA i Etiopię. W wyniku analizy tych materiałów ustaliłam, że centralny punkt zainteresowania Stanów Zjednoczonych w Etiopii stanowiła była włoska radiostacja nadawczo-odbiorcza w Erytrei, którą ze względu na jej doskonałe parametry lokalizacyjne Amerykanie przekształcili w latach 50-tych XX wieku w jedną ze swoich najważniejszych baz łącznościowych w światowej sieci komunikacyjnej. W zamian za dzierżawę Kagnew Station, Stany Zjednoczone zobowiązały się wyszkolić i uzbroić etiopskie siły zbrojne, co sprawiło, że w latach 60-tych XX w. Etiopia stała się największym beneficjentem amerykańskiej pomocy technicznej i wojskowej na kontynencie afrykańskim z największą i najlepiej wyposażoną armią. Choć współpraca nie zawsze układała się po myśli każdej ze stron, trwała ona nieprzerwanie aż do 1977 roku, kiedy po obaleniu cesarza i dojściu do władzy w Etiopii proradzieckiego reżimu stosunki dwustronne załamały się i Amerykanie zostali zmuszeni do zamknięcia Kagnew Station. Choć na przełomie lat 60-tych i 70-tych XX wieku administracja amerykańska zdecydowała o stopniowym przenoszeniu funkcji bazy Kagnew na niezamieszkałą wyspę Diego Garcia, m.in. ze względu na zwiększoną aktywność ZSRR na obszarze Oceanu Indyjskiego, utrata Etiopii na rzecz zimnowojennego rywala była dla Amerykanów trudna, jednak czynione w latach 1977-78 próby odzyskania wpływów w Etiopii nie powiodły się. W swojej rozprawie podjęłam próbę uczynienia mojego wywodu bardziej zrozumiałym z punktu widzenia historii świata, dlatego umiejscowiłam go w szerszym kontekście historycznym i międzynarodowych, ale również w kontekście lokalnej polityki. Cofnęłam się zatem w czasie do początku XX wieku, tj. okresu nawiązania stosunków dwustronnych przez Stany Zjednoczone i Cesarstwo Etiopii. Omówiłam istotne wydarzenia społeczne i polityczne, które miały miejsce w Etiopii i USA w okresie objętym pracą. Opisałam też relacje Cesarstwa z byłymi koloniami włoskimi i brytyjskimi, Erytreą i Somalią, tworząc tło w postaci rozgrywek mocarstw kolonialnych, a następnie rywalizacji Wschód – Zachód i zimnowojennego wyścigu zbrojeń w regionie Rogu Afryki i Bliskiego Wschodu.

ABSTRACT Ph.D. dissertation: “The Importance of Kagnew Station Communications Military Base for the United States of America’s Policy towards Ethiopia from 1953 until 1978”. The objective of my dissertation is to broaden and systemize the knowledge of the Polish audience on the specificity of the United States-Ethiopian relations during the Emperor Haile Selassie’s era, where Kagnew Station - the American communications base located in Eritrea – played a key role. The reason I decided to examine the problem was the lack of research conducted on this subject in Poland. In order to analyze the topic I have gathered primary source material consisting mostly of documentation issued by the American administration during the time in question, as well as bilateral treaties and agreements signed by the involved parties at that time. The result of my analysis is the conclusion that the central element of the U.S. interests in Ethiopia was the ex-Italian transceiving radio station in Eritrea, which due to its excellent geographical location, became one of the most important links in the U.S. global communications network. As a quid pro quo for leasing the Kagnew Station base, the United States undertook to train and arm the Ethiopian armed forces which resulted in making Ethiopia the biggest beneficiary of American technical and military assistance in the 1960s and creating the largest and best equipped army on the African continent. Although it did not always go their way, the United States-Ethiopian cooperation lasted without interruption until 1977 when, after abolishing the Emperor and gaining power by the pro-Soviet regime, bilateral relations collapsed and Americans were forced to close Kagnew Station. Due to the increasing presence of the Soviet Union in the Indian Ocean region, the U.S. administration made a decision at the turn of the 1960s and 1970s to make a gradual transfer of the Kagnew Station facility to the uninhabited island of Diego Garcia. Loosing Ethiopia to its cold war enemy was hard for the Americans, and the efforts they made in 1977 and 1978 to reestablish their foothold there did not succeed. In an attempt to make my thesis comprehensive in terms of world events, I have given it histori-cal and international context including references to the local level of politics. Therefore, I went back in time to the beginning of the 20th century, i.e. to the origins of establishing U.S.-Ethiopian relations. I presented the key political and social developments in the United States and in Ethiopia during the time in question. I also discussed the Ethiopian Empire’s relations with the Italian and British colonies, Eritrea and Somalia, and other nearby countries, offering some background on the colonial struggle as well as on the post-colonial East-West rivalry and cold war arms race in the Horn of Africa and the Middle East regions.