Simplikios z Cylicji i jego komentarz do „Encheiridionu” Epikteta

Celem rozprawy jest przedstawienie roli, jaką etyka stoicka odgrywa w komentarzu Simplikiosa z Cylicji do Encheiridionu Epikteta a także określenie stopnia, w jakim uległa ona specyficznie neoplatońskiej reinterpretacji. Równie istotny cel stanowi także próba odpowiedzi na pytania o wizerunek Epikteta w późnej starożytności oraz o możliwe sposoby interpretowania funkcji, jakie pełni komentarz Simplikiosa. W rozprawie autor odwołuje się do koncepcji „ćwiczenia duchowego” P. Hadota i "troski o siebie" M. Foucaulta, z perspektywy których dokonuje interpretacji komentarza Simplikiosa. Metodologia pracy polega na analizie tekstów źródłowych w języku greckim i łacińskim oraz ich przekładów. W celu dokładnego omówienia koncepcji etycznych Epikteta oraz Simplikiosa oraz przedstawienia zachodzących między nimi relacji konieczne było posługiwanie się charakterystycznymi dla obydwu myślicieli technicznymi terminami greckimi. Praca została podzielona na dwie części, z których w pierwszej omówiona została biografia komentatora i tło intelektualne epoki. Poruszona została również kwestia wizerunku Epikteta w późnej starożytności, w którym można dopatrywać się pewnych cech neoplatońskiego „boskiego męża”. Część druga jest analizą treści komentarza skoncentrowaną wokół kwestii postępu moralnego na gruncie stoickim i neoplatońskim oraz dokonanej przez Simplikiosa reinterpretacji nauk etycznych Epikteta. Ostatni rozdział omawia możliwe sposoby odczytania tekstu komentarza, ukazując jego wielowarstwowość i niejednoznaczny charakter. Rozprawa jest pierwszą napisaną w języku polskim gruntowną pracą poświęconą komentarzowi do Encheiridionu. Dzięki temu stanowi nie tylko uzupełnienie luki w aktualnym stanie badań nad myślą Simplikiosa, ale także otwiera nowe perspektywy badawcze, zwłaszcza w zakresie relacji między stoicyzmem a neoplatonizmem w późnej starożytności.

The aim of this dissertation is to present the role of Stoic ethics in the Simplicius’ Commentary on the Encheiridion of Epictetus and to determine to what extent has it undergone a specifically neoplatonic reinterpretation. An equally important goal is to attempt to answer questions about the image of Epictetus in Late Antiquity and about possible ways of interpreting textual functions of Simplicius' commentary. Author of the dissertation refers to the concept of “spiritual exercise” by P. Hadot and “self-care” by M. Foucault, from the perspective of which he interprets Simplicius’ commentary. Basic methodological assumption of the dissertation is to analyze ancient greek source texts and their translations. In order to thoroughly discuss the ethical concepts of Epictetus and Simplicius and to present the relations between them, it was necessary to introduce greek technical terms used by both thinkers. The work is divided into two parts, the first of which discusses biography of the commentator as well as the intellectual background of the era. The issue of the image of Epictetus in Late Antiquity, where some features of the Neoplatonic "divine man" can be observed, was also raised. The second part analyzes the content of the commentary and focuses on the issue of moral progress in Stoic and Neoplatonic philosophy as well as Simplicius' reinterpretation of the ethical teachings of Epictetus. The last chapter discusses possible ways of interpreting the commentary, showing its multilayered and ambiguous character. This dissertation is the first thorough work in Polish language on the Commentary on the Encheiridion. As a result, it does not only contribute to filling the research gap in the philosophy of Simplicius, but it also opens up new research perspectives, especially in the field of relationship between Stoicism and Neoplatonism in Late Antiquity.