Rada Polityki Pieniężnej w świetle Konstytucji RP

Rozprawa poświęcona jest Radzie Polityki Pieniężnej jako organowi NBP, powołanemu na mocy Konstytucji RP z 1997 r. Badania, których rezultatem jest praca dotyczą roli RPP w centralnym banku państwa na tle jego znaczenia w ustroju demokratycznego państwa prawnego. Rozprawa zawiera siedem rozdziałów. Rozdział pierwszy, zatytułowany „Regulacje w zakresie bankowości centralnej w konstytucjach państw współczesnych”, poświęcony jest analizie uregulowań dotyczących banków centralnych wybranych państw na tle regulacji finansów publicznych. Przedstawione zostały ramy prawne, w jakich funkcjonują banki centralne, najczęściej występujące formy własności, zakres przyznanych uprawnień, stopień przyznanej niezależności, relacje banków z rządem, kwestie odpowiedzialności prawnej. Drugi rozdział zawiera analizę przepisów dotyczących NBP i RPP w świetle wybranych zasad i wartości konstytucyjnych, w tym zasady wspólnego dobra, zasady demokratycznego państwa prawnego, zasady podziału władzy, zasady suwerenności narodu. Omówiono również genezę zamieszczenia regulacji organów monetarnych w ustawie o najwyższej randze. Rozdział ten przedstawia RPP jako element urzeczywistniania wartości konstytucyjnych i zasady demokracji konstytucyjnej. W rozdziale trzecim zawarta została analiza regulacji Narodowego Banku Polskiego i jego organów w Konstytucji RP z 1997 r. Omówiono przebieg prac nad tworzeniem przepisów konstytucji dotyczących banku centralnego i jego organów, w tym Rady Polityki Pieniężnej - nowego organu NBP. Rozdział zawiera też rozważania dotyczące konsekwencji objęcia Rady unormowaniem konstytucyjnym. Rozdział czwarty dotyczy regulacji konstytucyjnych odnoszących się do powołania RPP, jej zadań, sposobu powoływania członków tego organu i szczególnych wymogów merytorycznych wobec nich. Rozdział piąty porusza problematykę współpracy RPP z innymi organami władzy, odpowiedzialności Rady oraz jej kompetencji prawotwórczych. 1 Kolejny rozdział (szósty) przedstawia analizę statusu ustrojowego NBP i RPP na tle dotyczących tego zagadnienia sporów doktrynalnych. Rozdział siódmy poświęcony jest niezależności banku centralnego i jej ochronie oraz odpowiedzialności NBP. Przeprowadzone badania pozwoliły wykazać, że konstytucyjne uregulowania RPP, nadające temu organowi niezależność we wszystkich istotnych aspektach (instytucjonalnym, personalnym, funkcjonalnym i finansowym) stworzyły ramy pozwalające na prowadzenie polityki pieniężnej dostosowanej do współczesnych uwarunkowań rynku finansowego. Konstytucja RP z 1997 r. nadała stabilne podstawy funkcjonowania Radzie Polityki Pieniężnej, które pozwalały jej wypełniać powierzony konstytucyjnie cel. Rada podejmowała wyzwania w zmieniającym się otoczeniu gospodarczym, w warunkach występowania globalnych kryzysów i innych nieprzewidzianych zdarzeń. Wyniki badań pozwoliły również przyznać, że ustanowione ramy prawne pozwalają działać dla dobra wspólnego z dbałością o poszanowanie zasad konstytucyjnych i chronić istotne wartości konstytucyjne, w szczególności stabilność monetarną i wartość pieniądza, które mają szczególne znaczenie dla sprawiedliwości społecznej, dobrobytu społeczeństwa i stabilności państwa.

The dissertation is devoted to the Monetary Policy Council as a body of the NBP, established under the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The research resulting in the doctoral dissertation concerns the role of the Monetary Policy Council in the central bank of the state against the background of its importance in the system of a democratic state of law. The dissertation contains seven chapters. The first chapter, entitled "Regulations in the field of central banking in the constitutions of contemporary countries", is devoted to the analysis of regulations concerning central banks of selected countries against the background of public finance regulations. The legal framework in which central banks operate, the most common forms of ownership, the scope of granted powers, the degree of granted independence, the relations of banks with the government, and legal liability issues have been presented. The second chapter contains an analysis of the provisions concerning the NBP and the MPC in the light of selected constitutional principles and values, including the principle of the common good, the principle of a democratic state of law, the principle of the separation of powers, and the principle of the sovereignty of the nation. The genesis of including the regulations of monetary authorities in the highest-ranking act has also been discussed. This chapter presents the MPC as an element of implementing constitutional values and the principle of constitutional democracy. The third chapter contains an analysis of the regulations of the National Bank of Poland and its bodies in the Constitution of the Republic of Poland of 1997. It describes the course of work on the creation of constitutional provisions concerning the central bank and its bodies, including the Monetary Policy Council - a new body of the NBP. The chapter also contains considerations regarding the consequences of including the Council in a constitutional regulation. The fourth chapter concerns the constitutional regulations relating to the establishment of the MPC, its tasks, the method of appointing members of this body and specific substantive requirements for them. Chapter five addresses the issues of the Monetary Policy Council's cooperation with other authorities, the Council's responsibility and its legislative competences. The next chapter (sixth) presents an analysis of the constitutional status of the NBP and the Monetary Policy Council against the background of doctrinal disputes concerning this issue. Chapter seven is devoted to the independence of the central bank and its protection, as well as the NBP's responsibility. The conducted research has shown that the constitutional regulations of the Monetary Policy Council, granting this body independence in all significant aspects (institutional, personal, functional and financial), have created a framework for conducting monetary policy adapted to the contemporary conditions of the financial market. The Constitution of the Republic of Poland of 1997 provided a stable foundation for the functioning of the Monetary Policy Council, which allowed it to fulfill its constitutionally entrusted purpose. The Council took on challenges in a changing economic environment, in conditions of global crises and other unforeseen events. The research results also allowed us to acknowledge that the established legal framework allows for acting for the common good while ensuring respect for constitutional principles and protecting important constitutional values, in particular monetary stability and the value of money, which are of particular importance for social justice, the well-being of society and the stability of the state.