Sztuka i nauka formułowania pytań w badaniach ilościowych. Nowa rzeczywistość, nowe wyzwania

Tekst wzbogaca refleksję teoretyczną nad standaryzacją narzędzi pomiarowych w metodologii nauk społecznych. Potrzeba powstania niniejszego tekstu jest również dydaktyczna oraz porządkująca dotychczasową refleksję. Przedstawiono autorską koncepcję analizy pytań kwestionariuszowych na trzech płaszczyznach: merytorycznej, logicznej i psychologicznej. Płaszczyzna merytoryczna odnosi się do podziału ze względu na sposób konstrukcji – strukturę, format – pytania i / lub odpowiedzi. Z kolei płaszczyzna logiczna to podział ze względu na funkcje jakie dane pytania, względnie grupy pytań spełniają w szerszym kontekście, a zatem w odniesieniu do całości kwestionariusza. Płaszczyzna psychologiczna została wyróżniona ze względu na zamierzone lub niezamierzone, lecz nieuniknione reakcje emocjonalne wywoływane u respondenta). Ostatnia część zawiera refleksję nad najczęstszymi błędami w narzędziach badawczych oraz zalecenia ich unikania (w szczególności jest to postulat opracowywania złożonych, opartych na wcześniejszych obserwacjach wskaźników, próba wstępnej typologii błędów w formułowaniu pytań oraz kafeterii, czasu trwania wywiadu oraz zapewnieniu badanemu komfortu zarówno w trakcie, jak również po zakończeniu badania (debriefing).