Systemy wczesnośredniowiecznego osadnictwa jaćwieskiego w świetle badań ośrodków w Szurpiłach i Konikowie

Jest to pierwsza próba zebrania i analizy rozproszonych w publikacjach, magazynach muzealnych i archiwaliach materiałów archeologicznych dotyczących ziem wczesnośredniowiecznej Jaćwieży. Chronologiczne ich uporządkowanie pozwoliło na prześledzenie w ramach poszczególnych faz wczesnego średniowiecza dynamiki terytorialnego i strukturalnego rozwoju osadnictwa. Z kolei porównanie uzyskanego obrazu z sytuacją kulturową i osadniczą wschodniej części basenu Bałtyku umożliwiło uchwycenie wzajemnych interakcji i wpływów, widocznych zwłaszcza w aspekcie systemów obronnych i sfery sacrum. Ważną częścią tego studium było wykorzystanie źródeł historycznych dotyczących Jaćwieży, w ramach zastosowanych w pracy faz chronologicznych. Dzięki takiemu zabiegowi możliwe było porównanie tych danych z obserwacjami archeologicznymi. Przy wszystkich trudnościach i lukach interpretacyjnych udało się w ten sposób zrekonstruować kulturowe, polityczne i gospodarcze uwarunkowania kształtujące jaćwieskie systemy osadnicze. Podparcie się źródłami historycznymi pomogło też częściowo odpowiedzieć na pytanie czym była Jaćwież w opinii autorów średniowiecznych kronik i dokumentów.