Inkluzja w edukacji wczesnoszkolnej. Przygotowanie nauczycieli, rodziców i uczniów oraz ich stosunek do inkluzji

Edukacja włączająca jest koncepcją, zgodnie z którą dążymy do wspólnej edukacji wszystkich dzieci, zarówno pełnosprawnych, jak i tych z grup specjalnych potrzeb edukacyjnych. Ma ona za zadanie wychowywać dzieci w duchu tolerancji. W edukacji włączającej zwraca się także uwagę na indywidualne potrzeby ucznia, o które należy dbać, aby jak najlepiej przygotować wszystkich podopiecznych do samodzielnego życia i prawidłowego funkcjonowania w zróżnicowanym środowisku społecznym. Jest to model, posiadający zalety, ale także występują bariery, uniemożliwiające wprowadzenie pełnej inkluzji. Niezwykle ważną rolę w edukacji włączającej pełni nauczyciel, dlatego też powinien być on dobrze przygotowany do nauczania według zasad tej koncepcji. Powinien posiadać odpowiednie kompetencje, umiejętności, ale również wiedzę, która pomoże mu w odpowiedni sposób dobierać metody nauczania, aby móc skupić się na potrzebach wszystkich dzieci, pomagać im w indywidualnym rozwoju a także kształtować właściwy klimat w klasie. Ważni są również rodzice, którzy powinni wiedzieć na jakich zasadach opiera się kształcenie ich dzieci. Oni tak samo jak nauczyciele oraz dzieci są niezwykle istotnym ogniwem w edukacji. Ich współpraca z nauczycielem może poprawić funkcjonowanie szkoły oraz wspierać rozwój dzieci w duchu edukacji włączającej, dlatego niezwykle ważne jest, aby byli oni zaznajomieni z zasadami tej koncepcji. W niniejszej pracy badawczej została podjęta próba zweryfikowania, czy nauczyciele, rodzice oraz uczniowie są świadomi oraz przygotowywani do pracy w myśl założeń edukacji włączającej. Badania opierają się na wywiadach z nauczycielami i uczniami oraz na ankietach dla rodziców. Zostały przeprowadzone w jednej klasie III oraz w dwóch klasach II, w dwóch szkołach podstawowych w Warszawie w dzielnicy Praga Północ. Przeprowadzone badania wykazały, że nauczyciele nie zawsze są przygotowani do edukacji włączającej. Ponadto nie rozumieją w pełni jej założeń, chociaż zdają sobie sprawę z jej ograniczeń i zauważają problemy w jej funkcjonowaniu. O wiele gorzej wypadają rodzice, którzy w większości nie są zaznajomieni z edukacją włączającą, jednakże są uświadamiani o przebywaniu w klasach uczniów z niepełnosprawnościami. Niemniej jednak obie grupy uważają koncepcję za potrzebną. Ostatnią badaną grupą były dzieci, które są przygotowywane do funkcjonowania w duchu inkluzji. Chociaż nie uczy się ich o tym wprost, są uczone tolerancji i otwartości na drugiego człowieka.

Inclusive education is a concept whereby we aim to educate all children together, both those with and without disabilities and those with special educational needs. It is designed to educate children in a spirit of tolerance. Inclusive education also pays attention to the individual needs of the student, which must be taken care of in order to best prepare all wards for independent living and proper functioning in a diverse social environment. It is a model with advantages, but there are also barriers, preventing the implementation of full inclusion. An extremely important role in inclusive education is played by the teacher, so he should be well prepared to teach according to the principles of this concept. He or she should have the right competencies, skills, but also knowledge that will help him or her choose teaching methods in the right way to focus on the needs of all children, help them with their individual development and also shape the right climate in the classroom. Parents are also important, as they should know what principles their children's education is based on. They, as well as teachers and children, are an extremely important link in education. Their cooperation with the teacher can improve the functioning of the school and promote the development of children in the spirit of inclusive education, so it is extremely important that they are familiar with the principles of this concept. This research study attempts to verify whether teachers, parents and students are aware of and prepared to work according to the principles of inclusive education. The research is based on interviews with teachers and students and questionnaires for parents. They were conducted in one 3rd grade class and two 2nd grades, in two elementary schools in Warsaw's Praga Północ district. The surveys showed that teachers are not always prepared for inclusive education. Moreover, they do not fully understand its assumptions, although they are aware of its limitations and notice problems in its operation. Parents fare much worse, most of whom are not familiar with inclusive education, however, they are made aware of having students with disabilities in their classrooms. Nevertheless, both groups consider the concept necessary. The last group studied was children who are being prepared to function in the spirit of inclusion. Although they are not taught this explicitly, they are taught tolerance and openness to the other.