Zachód na Wschodzie. Grupa Luxus i sztuka zachodnia w realiach polskiej sceny artystycznej lat 80.

Poniższa praca magisterska skupia się na temacie polskiej sztuki w latach 80., a konkretniej na działalności grupy Luxus pochodzącej z Wrocławia. Dysertacja dowodzi, że kontrkulturowy kolektyw artystyczny wyróżniał się niekonwencjonalnym podejściem zarówno do sztuki, jak i do ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej. Praca ukazuje, że w przeciwieństwie do wielu artystów, którzy angażowali się w bezpośrednią walkę opozycyjną wobec reżimu, Luxusowcy pozostali politycznie neutralni, odrzucając martyrologiczny ton sztuki. Dysertacja podejmuje problem zrozumienia alternatywnych metod artystycznego protestu grupy i bada jej niekonwencjonalne sposoby ekspresji artystycznej jako metody sprowadzenia sztuki do poziomu życia codziennego. Działalność Luxusu bowiem opierała się na dążeniu do tworzenia głębokiej relacji między sztuką a życiem codziennym przez jej banalizacje i krytykę ustalonych norm. Dodatkowo poniższe opracowanie rzuca światło na to, w jaki sposób kolektyw podważał tradycyjne pojęcie sztuki, zacierając granice między artystą a widzem i zachęcając do aktywnej interakcji z publicznością, podnosząc tym samym jej rolę do roli twórcy. Dysertacja ukazuje, że prace Luxusu zawierały estetykę kiczu, pop-artu i szeroko pojętej sztuki amerykańskiej, żywo kontrastując z surowym, szarym otoczeniem komunistycznej Polski. Odzwierciedlając amerykańską estetykę pop-artu, Luxus przyjął satyryczny ton, używając sarkazmu i ironii do krytyki absurdu polskiej rzeczywistości. Praca bada również, w jaki sposób samodzielnie wydawany przez grupę magazyn wypełnił lukę w polskiej sztuce, tworząc odpowiednik zachodniej młodzieżowej kontrkultury. Zin stanowił bowiem odpowiedź na brak tego rodzaju sztuki na ówczesnej narodowej scenie artystycznej. Magazyn, początkowo przypominający bardziej zabawny eksperyment niż formalne publikowanie, stanowił polski odpowiednik zachodniej młodzieżowej kontrkultury starając się uchwycić jej buntowniczego ducha. Dysertacja dowodzi, że zin czerpał silne inspiracje z sztuki amerykańskiej, co sprawiało, że jego styl wydawał się niemal surrealistyczny w kontekście panującego ówcześnie komunizmu. Dodatkowo charakteryzował się sarkazmem i ironią, celowo odzwierciedlając trudną polską rzeczywistość poprzez mieszankę satyry i groteski.

This thesis focuses on the subject of Polish art in the 1980s, and more specifically on the activity of Luxus group from Wrocław. The dissertation argues that the countercultural artistic collective distinguished itself by its unconventional approach to both art and the socio-political situation of the time. The thesis shows that, unlike many other artists who engaged in direct opposition to the regime, Luxus members remained politically neutral, rejecting the martyrological tone of art. The dissertation addresses the problem of understanding the group’s alternative methods of artistic protest and examines its unconventional ways of artistic expression as a method of reducing art to the level of everyday life. The activity of Luxus was based on the desire to create a deep relationship between art and everyday life through its trivialization and criticism of established norms. In addition, the following study sheds light on how the collective challenged traditional notion of art by blurring the lines between artist and viewer and encouraging active interaction with the audience, thus elevating the role of the audience to that of a creator. The dissertation shows that Luxus’ work incorporated the aesthetics of kitsch, pop-art, and broadly defined American art, contrasting vividly with the austere, grey surroundings of communist Poland. Reflecting the American pop-art aesthetic, Luxus adopted a satirical tone, using sarcasm and irony to critique the absurdity of Polish reality. The thesis also examines how the group’s self-published magazine filled a gap in Polish art, creating a counterpart to counterculture of Western youth. The zine was a response to the lack of such art on the national art scene at the time. The magazine, initially resembling a playful experiment rather than formal publishing, was a Polish counterpart to counterculture of Western youth, attempting to capture its rebellious spirit. The dissertation argues that the zine drew strong inspiration from American art, which made its style seem almost surreal in the context of the communist regime at the time. Additionally, it was characterized by sarcasm and irony, deliberately reflecting the difficult Polish reality through a mixture of satire and the grotesque.