Poza partią i partyjnością. Syndrom antypartyjny w polskiej demokracji po 1989 r.

W pracy opisany został syndrom antypartyjny, zdefiniowany jako niski poziom instytucjonalizacji partii politycznych i systemu partyjnego oraz rozpowszechnienie postaw antypartyjnych wśród elit oraz zwykłych obywateli. Praca odwołuje się do koncepcji „obopólnego wycofania” P. Maira, modelu polityki antypartyjnej T. Poguntke i S. Scarrow, a także do toczonej w naukach politycznych debaty o schyłku partii (party decline) w demokracjach Europy Zachodniej. W pracy przedyskutowane zostały czynniki, które podważają we współczesnych demokracjach przedstawicielskich funkcjonalność i legitymizację partii politycznych. Szczególne miejsce zostało poświęcone czynnikom historycznym sprzyjającym syndromowi antypartyjnemu w III RP. W pracy przeanalizowane zostały serie czasowe różnych wskaźników instytucjonalizacji polskich partii politycznych i systemu partyjnego po 1989 r., a także badania sondażowe opinii publicznej na temat partii politycznych. Na podstawie porównywalnych pomiarów postaw antypartyjnych z lat 1995, 2001 i 2011 została przeprowadzona analiza czynników determinujących negatywny stosunek obywateli do partii w Polsce. Badania pokazują m.in., że postawy antypartyjne zasadniczo nie koncentrują się w żadnej specyficznej grupie społecznej oraz że zawierają komponenty kulturowe jak i reaktywne. Można również zauważyć, że po 1989 r. systematycznie zwiększało się rozpowszechnienie postaw antypartyjnych wśród najmłodszych kohort obywateli.