Zastosowanie metody filtrów częstotliwościowych do identyfikacji wstrząsów na rynku instrumentów finansowych. Badanie dla wybranych krajów europejskich w latach 1991-2016

Artykuł ma na celu identyfikację wstrząsów na rynku finansowym (boomów i załamań giełdowych), za pomocą metody filtrów częstotliwościowych, oraz ich wpływu na gospodarkę realną. Badanie zostało przeprowadzone w trzech kategoriach aktywów: akcjach, obligacjach oraz instrumentach pochodnych, na wybranych rynkach europejskich o zróżnicowanym poziomie rozwoju - w Polsce, Ukrainie, Rosji i Niemczech w latach 1991-2016. W rzeczywistości materializacja ryzyka systemowego w gospodarce realnej, jaka ma miejsce w efekcie powstawania baniek na rynku finansowym, przysparza wielu problemów, stąd pomysł na badanie empiryczne, stanowiące próbę oszacowania asymetrycznych wzrostów cen aktywów w odniesieniu do ich wartości fundamentalnej. Tym samym zostały postawione dwie hipotezy badawcze: H1: Im bardziej rozwinięty rynek finansowy, tym rzadziej występują na nim wstrząsy finansowe. H2: Epizody boomów/załamań na rynku zbywalnych instrumentów finansowych są wydarzeniami o niskiej częstotliwości występowania, ale o istotnych negatywnych konsekwencjach dla gospodarki realnej. Analiza dowiodła, że powstanie baniek jest często wynikiem funkcjonowania i rozwoju rynku finansowego, a przebieg tego zjawiska jest uzależniony od rodzaju aktywa finansowego. Najbardziej skłonnym do powstania boomów/załamań jest rynek akcji, co powinno zwrócić szczególną uwagę regulatorów makroostrożnościowych.

The article aims to identify shocks on the financial market (stock market booms and declines) with the method of frequency filters, as well as their impact on the real economy. The research refers to three categories of assets: stocks, bonds and derivative instruments on the selected European markets of diversified levels of development: Poland, Ukraine, Russia and Germany in the years 1991-2016. In real terms, the materialisation of systemic risk in the real economy, which occurs as a result of the bubbles created on the financial market, gives rise to many problems. Hence, the idea of empirical research attempting to estimate asymmetric rises in asset prices in comparison with their fundamental value. Thus, two research hypotheses were posed: H1: The more advanced the financial market, the less frequent the financial shocks on it. H2: Boom-decline episodes on the market of negotiable financial instruments are events of low frequency of occurrence, but of significant consequences for the real economy. The analysis proved that the creation of bubbles often results from the functioning and development of the financial market, and the course of this phenomenon depends on the kind of the financial asset. The market of stocks is most susceptible to boom-decline issues, which should draw the attention of macro-prudential regulators.