Status prawny międzynarodowych organizacji piłkarskich FIFA i UEFA

Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej i Europejska Federacja Piłki Nożnej to organizacje powołane do popularyzowania piłki nożnej – odpowiednio na świecie oraz w Europie. Organizacje zostały powołane i funkcjonują jako stowarzyszenia na podstawie cywilnego prawa szwajcarskiego z siedzibami na terenie Konfederacji Szwajcarskiej. Wydaje się, że – co do zasady, de iure – wypełniają one przesłanki uznania ich w przestrzeni międzynarodowej za osoby prawne prawa wewnętrznego, działające w ramach międzynarodowego prawa prywatnego, z uwzględnieniem miejsca położenia ich siedziby. Struktura prawno-organizacyjna FIFA i UEFA uzupełniona jest, w bogatej tematycznie literaturze prawnej, przyporządkowaniem tych międzynarodowych organizacji piłkarskich do kategorii międzynarodowych organizacji pozarządowych (NGO). Światowa organizacja piłkarska i europejska organizacja piłkarska, z punktu widzenia prawa międzynarodowego, posiadają zdolność prawną, czyli prawa i obowiązki oraz odpowiednio, w przypadku FIFA, zdolność do działania, a w przypadku UEFA, zdolność do ograniczonego działania. Wymienione cechy nadają obu organizacjom podmiotowości prawno-międzynarodowej w kontekście obowiązującego prawa powszechnego. W przypadku międzynarodowych organizacji piłkarskich te kompetencje będą uzupełniane o przywileje normotwórcze, kreujące wewnątrzzwiązkowy porządek prawny i eksponujący rolę oraz naturę FIFA i UEFA. Monopol i autonomia organizacyjna to kluczowe mechanizmy, pozwalające niezależnie działać organizacjom piłkarskim w przestrzeni prawa międzynarodowego na świecie i w Europie. Funkcjonalna niezależność światowego i europejskiego systemu piłkarskiego, stworzonego przez FIFA i UEFA wobec podmiotów trzecich jest wzmocniona przez granicę minimalną i maksymalną autonomii organizacji. Chodzi w tym obszarze o samorządność w stosunku do państw, w których aktywnie działają piłkarskie związki (stowarzyszenia) członkowie światowej i europejskiej organizacji piłkarskiej, będące podstawowym elementem tworzącym system światowego i europejskiego futbolu. Mieszana wykładnia międzynarodowego prawa powszechnego i piłkarskiego prawa światowego, uzupełnionego o europejskie, stanowią podstawę faktycznego statusu FIFA i UEFA w ujęciu prawno-międzynarodowym. Hybrydowa właściwość obu podmiotów jest wzmocniona okolicznością, że choć według prawa powszechnego FIFA i UEFA to niezależne od siebie prawne byty, to w ujęciu światowego prawa piłkarskiego europejska organizacja piłkarska jest w pełni zależna w stosunku do jej światowego odpowiednika. Zresztą subordynacja UEFA wobec FIFA jest fragmentem większej architektury prawno-organizacyjnej systemu zhierarchizowanej piramidy światowego piłkarstwa. Jej elementy tworzą członkowie FIFA i UEFA, tj. piłkarskie związki (stowarzyszenia) krajowe wraz z całą paletą interesariuszy. Funkcjonalną lojalność wewnątrz-federacyjną światowego systemu piłkarskiego utrwala dobrowolność akcesyjna jej członków. Czynność przystąpienia piłkarskich związków (stowarzyszeń) krajowych do FIFA i europejskich piłkarskich związków (stowarzyszeń) krajowych do UEFA kreuje powstanie zobowiązania bezpośredniego członków FIFA i UEFA do bezwzględnego przestrzegania wszelkich norm światowej i europejskiej organizacji piłkarskiej. FIFA i UEFA nakładają również obowiązek przestrzegania tych reguł również na wymienionych interesariuszy swoich członków, tworząc instrument zobowiązania pośredniego. Jednym z fundamentalnych obowiązków członków i interesariuszy, jest „dobrowolny przymus” korzystania przez nich z jurysdykcji FIFA i UEFA oraz zasady nadrzędności piłkarskiego prawa światowego i europejskiego stanowionego przez światową i europejską organizację piłkarską oraz rozstrzygania w tym obszarze przedmiotowym przez ich organy sądowe ponad prawo powszechne. Praca zademonstrowała uprawnienia FIFA i UEFA dotyczące zawierania umów z państwami, utrzymywania stosunków dyplomatycznych, korpusu dyplomatycznego czy ponoszenia odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.

The International Football Federation and the Union of European Football Association are international organizations established to popularize and promote football ‒ respectively worldwide and in Europe. Formally, these organizations were established and function as associations under civil law of Switzerland based in the Swiss Confederation. Prima facie, it seems that ‒ as a rule, de jure ‒ they fulfill the prerequisites for being recognized in the international space as legal entities of domestic law operating under international private law taking their location into account. Moreover, the legal and organizational FIFA's and UEFA's structure is supplemented, in the thematically rich legal literature, by assigning these international football organizations to the category of international non-governmental organizations (NGO). World football organization and European football organization, from the point of view of international law, have legal capacity i.e., rights and obligations and respectively, in the case of FIFA, the capacity to act and, in case of UEFA, the capacity for limited action. The above-mentioned characteristics grant both organizations legal-international subjectivity in the context of application of common law. However, it should be emphasized that in the case of international football organizations, these competences will be complemented by basic norm-setting privileges creating the internal-legal order and emphasizing the leading role and nature of FIFA and UEFA. Monopoly and organizational autonomy are the key mechanisms that allow the described football organizations to act sovereignly in the area of international law worldwide and in Europe. The functional independence of the world and European football system, created by FIFA and UEFA, towards third parties is reinforced and defined by the minimum and maximum limits of the organization's autonomy. In this area, it is by no means about self-governance in relation to other international governmental or non-governmental organizations, which, by the way, include FIFA and UEFA, but especially in relation to independent countries where local football associations are active members of the world and European football organization, which are the basic element creating the global and European football system. A mixed interpretation of international common law and football world law, supplemented by European football law, constitute the actual status of FIFA and UEFA in legal-international terms. This hybrid property of both entities is also strengthened by the fact that although according to the common law FIFA and UEFA are legal independent entities then, in terms of global football law, the European football organization is fully subordinate to its global counterpart. Besides, UEFA's full subordination to FIFA is a fragment of a larger legal and organizational architecture of the hierarchical pyramid system of global football for which the world football organization is responsible. Its elements are created by members of FIFA and UEFA, i.e. national football associations along with a whole range of stakeholders, i.e. football clubs, players, officials, club officials, coaches, football referees, transaction intermediaries (player managers), match agents. The functional internal-federal loyalty of the world football system is perpetuated by the voluntary accession of its members, i.e. national football associations. The act of accession of national football associations to FIFA and European national football associations to UEFA (as a rule, it obliges the territorial criterion) creates a direct obligation of FIFA and UEFA members, i.e. national football associations to strictly comply with the widely understood established norms of the world and European football organization. Moreover, FIFA and UEFA impose the obligation to comply with these rules also on the listed stakeholders of their members by creating an instrument of indirect obligation.