Why the Isles, why the Continent? Factors Influencing Destination Choice among post-2004 Graduate and Non-Graduate Migrants from Poland

Praca dotyczy wyboru kraju docelowego przez migrantów z Polski po 2004 roku, czyli po wejściu kraju do Unii Europejskiej. Głównymi celami było ustalenie: 1) jakie czynniki brali pod uwagę przy wyborze kraju docelowego; 2) jak wpływ tych czynników był związany z ich cechami demograficznymi, w szczególności poziomem wykształcenia; 3) jak wpływ tych czynników różnił się w zależności od kraju docelowego. Praca badała także, jak czynniki przesądzające o tym, że migranci chcą pozostać w miejscu docelowym różniły się od pierwotnych powodów migracji. Autorka przeprowadziła 73 częściowo ustrukturyzowane wywiady jakościowe z polskimi migrantami w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Holandii i Irlandii. Do tych czterech krajów udało się po rozszerzeniu Unii najwięcej Polaków, a ich profile demograficzne były bardzo zróżnicowane. Wywiady zostały przeanalizowane w zgodzie z teoretycznymi ramami push-pull (Lee 1966), wykorzystując główne teorie migracji (w szczególności neoklasyczną teorię migracji, nową ekonomii migracji pracowniczych – NELM i teorię sieci migracyjnych), by ustalić główne czynniki wypychające migrantów z Polski, przyciągające ich do kraju docelowego oraz przeszkody pośredniczące. Autorka stworzyła ‘drzewo’ możliwych czynników ekonomicznych, społecznych i kulturowych po stronie kraju pochodzenia i kraju docelowego. Analiza wywiadów pokazała, że wśród czynników wypychających z Polski najważniejsze były czynniki ekonomiczne – od braku pracy i niskich zarobków w przypadku osób bez wykształcenia, po brak możliwości zakupu nieruchomości lub niewłaściwą równowagę między pracą a życiem rodzinnym dla osób wykształconych. Czynniki przyciągające do kraju docelowego były bardziej zróżnicowane. Osoby bez wyższego wykształcenia najczęściej wybierały cel swej migracji na podstawie istnienia sieci migracyjnych – jechały tam, gdzie mogły liczyć na pomoc rodziny lub znajomych. Dla osób wykształconych sieci nie miały dużego znaczenia. Miejsce docelowe wybierały ze względów ekonomicznych lub kulturowych np. znajomości języka lub chęci życia w wielkiej metropolii. Wyraźne były także różnice między krajami. Migranci w Wielkiej Brytanii byli najbardziej zróżnicowaną grupą, ale charakterystyczne dla tego kraju okazały się osoby poszukujące nowych doświadczeń, rozwoju osobistego bądź zawodowego. Do Irlandii pojechali respondenci którzy także pragnęli skorzystać z ekonomicznych i językowych możliwości anglosaskiego świata, lecz jednocześnie woleli żyć spokojniej, z dala o wielkich metropolii i kojarzonej z nią różnorodności. Respondenci z Niemiec wybierali ten kraj z powodu dostępności pracy i odpowiednich zarobków, lecz także dlatego, że nie chcieli zanadto oddalać się od miejsca pochodzenia. Respondenci z Holandii często udawali się tam ponieważ migracja ta była łatwa, ze względu na działanie agencji pośrednictwa pracy oraz relatywną bliskość i łatwość dotarcia. Sami oceniali w związku z tym, że do Holandii udali się ‘gorsi’ migranci niż na Wyspy. Czynniki motywujące migrantów do pozostania w wielu przypadkach były podobne do pierwotnych czynników skłaniających ich do migracji i wyboru danego kraju. Większego znaczenia, szczególnie wśród migrantów w Niemczech i Holandii, nabrały czynniki wynikające z polityk publicznych w kraju docelowym np. dobrej i dostępnej opieki zdrowotnej czy wsparcia w wychowaniu dzieci. Migranci w chwili wyjazdu nie mieli często pełnej świadomości funkcjonowania tych polityk, a docenili je na miejscu.

The thesis concerns the destination choice of migrants from Poland after 2004, that is after the country joined the European Union. The aims were to establish: 1) which factors migrants took into consideration when choosing their destination; 2) how these factors were related to the demographic features of migrants, particularly their level of education; 3) how these factors differed depending on the destination country. The thesis also explored how factors influencing the decision to remain at the destination were different from the initial reasons at the moment of migration. The author conducted 73 qualitative semi-structured interviews with Polish migrants in the UK, Germany, the Netherlands and Ireland. These four countries received the largest groups of Polish migrants after EU accession, and the demographic profiles of the migrants were very diverse. The interviews were conducted in accordance with the theoretical assumptions of the push-pull framework (Lee 1966). The main migration theories (particularly the neoclassical theory, New Economics of Labour Migration and network theory) were utilized to establish the main push, pull and intervening factors for migrants from Poland. A ‘tree’ of the main economic, social and cultural push and pull factors was created. The analysis demonstrated that push factors in Poland were mainly economic – from lack of employment and low earnings to the lack of possibility of buying a property or an inappropriate work-life balance for the well-educated. Pull factors were more diverse. People without graduate degrees chose their destinations most often based on the existence of migration networks – they went to places where family or friends could help them. Networks were not significant for graduates. Graduates chose their destinations based on economic and cultural factors, for example knowing a particular language or wanting to live in a metropolis. Differences between countries were also important. Migrants to the UK were the most diverse group among the respondents, but persons who were in search of development, new personal and professional experiences proved characteristic. Respondents from Ireland also wanted to profit from the economic and language opportunities of being in an Anglo-Saxon country, but they preferred to lead calmer lives, away from large cities, which they associated with diversity. Respondents in Germany chose the country because of access to employment and sufficient earnings, but they also did not wish to be too far from their homes. Respondents from the Netherlands frequently went there because the migration was ‘easy’, due to the functioning of employment agencies and the relative closeness of the country. As a result, they themselves judged migrants to the Netherlands as a ‘worse’ kind of migrant than those who went to the Isles. Factors motivating migrants to remain were frequently similar to the original factors which influenced their migration. However, factors resulting from public policies, such as access to good quality health care or support for parents gained in importance, particularly among respondents in Germany and the Netherlands. These were factors migrants did not have full knowledge of at the moment of departure but later learned to appreciate.