Ludzie spotkani w Polsce. Nowela filmowa „Preparat 09” Tadeusza Konwickiego i Wiktora Woroszylskiego (1948)

Artykuł jest omówieniem nieznanego dotąd rękopisu noweli filmowej, która była pierwszą – znacznie różniącą się od kolejnych – wersją scenariusza do filmu zrealizowanego w 1955 r. jako Kariera. Rękopis, mimo że wyprzedza ramy chronologiczne realizmu socrealistycznego w Polsce (1949-1955), zawiera wiele elementów pozwalających uznać go za bardzo pokrewny utworom epoki. Za pomocą środków podobnych do tych z przyszłych tekstów socrealistycznych pokazuje zarówno pracowników Urzędu Bezpieczeństwa (bohaterów pozytywnych), jak i wrogów komunizmu, podobnie ujmuje temat pracy, jak również tworzy optymistyczną wizję Polski. Ma też podobne do tekstów socrealistycznych elementy kompozycyjne. Stanowi jeden z przykładów potwierdzających wskazania historyków kultury tego okresu, że symptomy zwrotu ku socrealizmowi widoczne są przed oficjalną, państwową inauguracją nurtu w Polsce. Omawiana nowela filmowa należy więc do grupy utworów, których istnienie kwestionuje wyobrażenie o socrealizmie jako nurcie wyłącznie narzuconym administracyjnie artystom.