Vidalitas y guajiras, Cantes de ida y vuelta. Dos estilos de cantes flamencos nacidos del folclore latinoamericano

W pracy doktorskiej zostały poddane analizie dwa style flamenco, vidalita i guajira, należące do grupy pieśni wyjścia i powrotu. To tradycyjne określenie odnosi się do stylów ukształtowanych pod koniec XIX i na początku XX wieku, w wyniku fuzji flamenco i muzyki ludowej różnych regionów Ameryki Łacińskiej. Oba wybrane style wywodzą się z muzyki wiejskiej, tworzonej przez Kreoli pochodzenia hiszpańskiego, vidalita z piosenki o tej samej nazwie należącej do folkloru Regionu La Platy, guajira z pochodzącego z Kuby punto cubano. Vidalita i guajira, w warstwie tekstowej, nie były do tej pory wnikliwie opisane w literaturze przedmiotu. Ich rodowód hispanoamerykański został stwierdzony przez muzykologów, jednakże teksty obu pieśni są przedstawiane bardzo ogólnie, z nielicznymi przykładami, ograniczającymi się do utworów najbardziej popularnych. Głównym celem pracy było zbadanie relacji między tekstami vidality i guajiry, a ich pierwowzorów, należących do muzyki Regionu La Platy oraz Kuby, a także stwierdzenie czy oba style, wykonywane przez blisko sto lat jako pieśni flamenco, były tworzone również bez odniesienia do swoich korzeni oraz zidentyfikowanie innych źródeł inspiracji. Teksty będące przedmiotem badań zostały ujęte w dwóch aneksach, stanowiących integralną część dysertacji. Ponieważ nie istniała wcześniej żadna antologia pieśni vidalitas, zebrane teksty zostały spisane bezpośrednio z nagrań, znajdujących się w zbiorach Andaluzyjskiego Centrum Dokumentacji Flamenco. W przypadku guajiras, pochodzą z dwóch źródeł: część z literatury, część również bezpośrednio z nagrań. W dysertacji omówiono historię i charakterystykę śpiewu flamenco. Przedstawiono społeczno-historyczne tło powstania pieśni wyjścia i powrotu, związane z masowymi migracjami w okresie kolonialnym i późniejszym, między Hiszpanią, a dwoma regionami Ameryki Łacińskiej, skąd badane style pochodzą. Poddano analizie transatlantyckie relacje kulturowe między wspomnianymi regionami, wykazując że wzajemne przenikanie wpływów w dziedzinie muzyki i teatru umożliwiło powstanie stylów-hybryd, łączących ludowe kreolskie piosenki i flamenco. W rezultacie przeprowadzone analizy, stwierdzono że tylko niektóre teksty vidality, naśladowały przykłady piosenek folklorystycznych z Regionu La Platy, z których się wywiodły. Wiele z nich powstało w oderwaniu od pierwowzoru, czerpiąc inspiracje z różnych utworów kultury języka hiszpańskiego. Z kolei teksty guajiry w znacznym stopniu pozostały tożsame z tradycyjnymi wzorcami. We wnioskach stwierdza się również, że teksty argentyńskiej vidality i punto cubano, należały do folkloru przetworzonego przez poetów i literatów, wpisującego się w dwie tradycje literackie Ameryki Hiszpańskiej: gauchismo, w przypadku vidalitas i criollismo kubańskich decym, w przypadku guajiras. Omówiono również, w odniesieniu do badanych stylów, zjawisko intertekstualności i ich związków z tradycjami poezji flamenco.