Istota i podstawowe aspekty kar pieniężnych orzekanych przez organy administracji publicznej

Rozprawa doktorska ma na celu rozpatrzenie problemu istoty i struktury kar pieniężnych uregulowanych w polski systemie prawnym. W polskim porządku prawnym jest coraz więcej kar pieniężnych, co jest rezultatem implementacji prawa UE i zjawiska depenalizacji. Kary te są uciążliwe dla podmiotów ukaranych, ponieważ są co do zasady wyższe od grzywien uregulowanych w prawie wykroczeń. Ponadto celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie, czy odpowiedzialność administracyjna, zagrożona karami pieniężnymi, jest odpowiedzialnością ponoszoną na zasadzie zawinienia, czy też ma ona charakter obiektywny. Praca doktorska składa się z 6 rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono typy sankcji występujących w polskim systemie prawnym oraz je porównano ze sobą. Z kolei w drugim rozdziale zdefiniowano pojęcie kary pieniężnej i wskazano jej rodzaje. Podjęto również rozważania co do interdyscyplinarnego charakteru kar pieniężnych. Są one instytucją prawa administracyjnego, ale mają też związki między innymi z prawem karnym. Trzeci rozdział przedstawia strukturę kary pieniężnej i jej funkcje. Kara pieniężna pełni przede wszystkim funkcję prewencyjną. Natomiast kara kryminalna pełni głównie funkcję represyjną. Jest to jedna z podstawowych różnic między nimi. Ponadto wykazano, że odpowiedzialność administracyjna ma charakter obiektywny, ale nie absolutny. Tymczasem odpowiedzialność karna jest ponoszona na zasadzie zawinienia. Następny rozdział analizuje zasady wymierzania kar pieniężnych. W polskim systemie prawnym nie obowiązuje ogólna ustawa dotycząca tych kwestii. Dlatego też zasady te wynikają z Konstytucji RP i prawa międzynarodowego. W rozdziale tym podjęto też rozważania dotyczące dyrektyw wymiaru kar pieniężnych oraz poruszono problematykę związaną z przedawnieniem tych kar. Ponadto ta część pracy przedstawia instytucje takie jak odroczenie wykonania kar pieniężnych lub rozłożenia ich na raty. W piątym rozdziale omówiono problematykę zbiegu kary pieniężnej z inną karą, zwłaszcza karną. Ma to istotne znaczenie w kontekście zasady ne bis idem, która zakazuje dwukrotnego karania za ten sam czyn. Ostatni rozdział jest propozycją ogólnych regulacji dotyczących kwestii wymierzania kar pieniężnych. Takie regulacje są potrzebne dla podmiotów administrowanych przede wszystkim w celu poszerzenia im gwarancji procesowych. Rozprawę kończą konkluzje wynikające z wcześniejszych rozważań oraz wnioski końcowe. This PhD thesis aims to explain the issue of essence and structure of administrative fines regulated in the Polish legal system. There are more and more administrative fines in the Polish law, what results from the implementation of the EU law and the phenomenon of decriminalisation. These fines are troublesome for punished entities, because they are higher than fines regulated in law code on petty offences. Moreover, the objective of this dissertation is to answer the question whether the administrative liability, which can be subject to fines, is a liability based on fault or has an objective character. The PhD thesis contains 6 chapters. In the first chapter, types of sanctions appearing in the Polish legal system were described and compared. Next, in the second chapter the definition of an administrative fine was provided and the types of administrative fines were described. Also, the chapter considers the interdisciplinary nature of administrative fines. They are governed by the administrative law, but they also have connections, among others, with the criminal law. The third chapter shows the structure and functions of administrative fines. An administrative fine serves, above all, as the preventive function. However, a criminal penalty serves most of all as the coercive function, which is one of the basic differences between them. Moreover, the dissertation shows that the administrative responsibility has an objective but not absolute character. However, the criminal liability is being incurred on the principle of being at fault. The next chapter analyzes the principles of administrative fines. In the Polish legal system any general act concerning these issues does not exist. Therefore, these principles arise from the Constitution of the Republic of Poland and from international law. This chapter also considers the execution of administrative fines and discusses the issues connected with a statute of limitations for these fines. Moreover, this part of PhD presents institutions such as respite of administrative fines or allowing payment of financial penalties by installment. The fifth chapter discusses the concurrence of administrative fines with other penalties, especially criminal. This has a significant meaning in the context of the ne bis in idem principle, which forbids double punishment for the same act. The last chapter is a proposal of general regulations concerning the issues to impose administrative fines. Such regulations are needed, above all for administered entities in order to expand procedural guarantees for them. The dissertation finishes with the conclusions based on the carried out analysis and with final remarks.