Taktyka pogranicza w praktykach badawczych współczesnej antropologii kulturowej

Taktyka pogranicza organizuje praktyki badawcze współczesnej antropologii społeczno-kulturowej w kontekście strategii politycznych państwa narodowego (w znaczeniu tych pojęć, przyjętym za M. de Certeau). Kategoria pogranicza jest narzędziem służącym opisowi kondycji ponowoczesnej oraz kulturowej krytyce postkolonialnej. Pogranicze jest bowiem modelowym obszarem eksperymentu kulturowego, strefą kontaktu, w której tożsamości podmiotów konfrontują się ze sobą, przenikają i tworzą, w tym także tożsamość badacza, refleksyjnie obserwującego pogranicznych aktorów i doświadczającego zdarzeń z ich udziałem. Refleksje autorki dotyczące tego stanu rzeczy wynikają z doświadczeń związanych z projektem realizowanym na polsko-ukraińskim pograniczu w latach 2006-2009 wraz z polsko-ukraińskim zespołem badaczy. Podstawą modelu wykorzystanego w tym projekcie jest założenie relacji symbolicznej współzależności między kulturowymi kategoriami centrum i granicy w państwie narodowym. Ich przemienność wzajemnych projekcji, utraty i pozyskiwania znaczenia, zależy od politycznej i ekonomicznej koniunktury i może być przedstawiona w ujęciu diachronicznym. Taktyka pogranicza otwiera zatem przestrzeń porozumienia pomiędzy antropologiem i historykiem, który w relacjach polsko-ukraińskich reprezentuje „narrację krytyczną”.