Welfare systems and migration patterns in European Union – microeconomic determinants of mobility decisions

Literatura przedmiotu w dziedzinie migracji międzynarodowych – zarówno w ekonomii, jak i innych naukach – jest dość obszerna. Mimo to, niektóre pytania wciąż pozostają bez odpowiedzi, a postępy w procesie zbierania danych dopiero niedawno umożliwiły wykonanie porównawczych analiz obejmujących wiele krajów. Co więcej, w ostatnich latach doszło do intensywnego wzrostu skali migracji, co wywołało poważne zmiany społeczne i gospodarcze w wielu rozwiniętych krajach docelowych. Seria publikacji naukowych, składająca się na poniższy przewód doktorski, dotyczy współzależności między systemami zabezpieczenia społecznego a migracją wewnątrz i do Unii Europejskiej. Główne pytania badawcze dotyczą wpływu świadczeń socjalnych na międzynarodowy przepływ ludności między i do krajów UE oraz różnic między obywatelami krajów docelowych a imigrantami w sposobie korzystania z tych świadczeń. Badania w ramach pracy doktorskiej prowadzone były w latach 2015-2019, kiedy Unia Europejska doświadczyła znacznego przyrostu skali migracji – zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. W tym samym czasie temat imigracji zagościł na stałe w debacie publicznej, a nawet stał się istotnym czynnikiem politycznym. Poniższa praca doktorska składa się z trzech publikacji naukowych, przyjętych do druku w latach 2017-2019. Pierwszy artykuł, zatytułowany “Migration and welfare systems – state of the art and research challenges” (pl. „Migracja i systemy zabezpieczenia społecznego – stan wiedzy i wyzwania badawcze”), zawiera szeroki przegląd literatury z obszarów typologii systemów zabezpieczenia społecznego w Europie, ich wpływu na przepływy migracyjne oraz roli, jaką owe systemy odgrywają w ekonomicznych teoriach migracyjnych. Drugi artykuł, zatytułowany “Does welfare drive international migration? – a European experience” (pl. “Czy świadczenia społeczne wpływają na migracje międzynarodowe? – przypadek Europy”) zawiera empiryczną ocenę wpływu szczodrości systemów zabezpieczenia społecznego na decyzje migracyjne obywateli krajów spoza UE. Zaprezentowano w nim oszacowania tzw. efektu magnesów opieki społecznej (ang. welfare magnet) w różnych grupach społecznych imigrantów spoza Unii, mieszkających w kilku popularnych krajach docelowych. Trzeci artykuł – „Are migrants overrepresented among individual welfare beneficiaries?” (pl. „Czy imigranci częściej korzystają z indywidualnych świadczeń społecznych?”) – porusza temat pobierania przez imigrantów świadczeń socjalnych w krajach zamieszkania. Publikacja zawiera ilościową ocenę zależności obywateli krajów Unii oraz imigrantów od opieki społecznej w wybranych krajach Unii Europejskiej. W materiale wykorzystano również dekompozycję Yun’a do analizy występujących między nimi różnic. Powyższe publikacje rozszerzają wiedzę w zakresie migracji i systemów zabezpieczenia społecznego na wielu płaszczyznach. Pierwszy artykuł przedstawia syntezę i krytyczną ocenę historycznych oraz współczesnych prac w tej dziedzinie. Zawarta w nim analiza ponad 100 książek i artykułów jest punktem wyjścia do dalszych rozważań w ramach tej pracy oraz fundamentem dla przyszłych badań w obszarze migracji i świadczeń socjalnych. Druga publikacja stanowi istotny wkład w badania nad hipotezą welfare magnet, poprzez próbę jej weryfikacji przy użyciu nowych, reprezentatywnych danych dotyczących imigrantów spoza Unii Europejskiej. Dodatkowo, wykorzystano w niej zestaw zaawansowanych technik ekonometrycznych (warunkowa regresja logistyczna z interakcjami), rzadko pojawiających się w literaturze tematu oraz rozszerzony zestaw zmiennych kontrolnych, aby zagwarantować precyzję i metodologiczną poprawność oszacowań. Wyniki sugerują, że wpływ szczodrości systemów zabezpieczenia społecznego na indywidualne decyzje migracyjne jest istotny statystycznie przynajmniej w niektórych grupach imigrantów. Wykazano również, że zarówno kierunek jak i siła tego efektu zależą od charakterystyk migrantów. Powyższe odkrycie tłumaczy czemu podobne badania, oparte o zagregowane dane dotyczące przepływów migracyjnych, zazwyczaj dają niejednoznaczne wyniki. Badanie wykorzystania świadczeń społecznych, zawarte w ostatniej pracy, jest wartościowe dla badań nad problematyką migracji w kontekście zabezpieczenia społecznego pod wieloma względami. Po pierwsze, analiza została przeprowadzona oddzielnie dla imigrantów pochodzących spoza Unii Europejskiej i dla imigrantów z krajów członkowskich. Pochodzenie imigrantów jest rzadko kontrolowane w istniejących porównaniach międzynarodowych, ponieważ informacja na ten temat pojawiła się w źródłach Eurostatu po raz pierwszy dopiero w 2009 roku. Istotne różnice w oszacowaniach uzyskanych dla tych dwóch grup sugerują jednak, że powinny być one analizowane osobno. Po drugie, praca przedstawia jedną z pierwszych prób wykorzystania dekompozycji Yun’a do analizy korzystania ze świadczeń społecznych. Metoda ta pozwala na wyciąganie szczegółowych wniosków na temat różnic w obserwowanych zjawiskach między dwiema grupami oraz kształtujących je czynników. Po trzecie, praca dotyczy wyłącznie świadczeń wypłacanych indywidualnym osobom (a nie gospodarstwom domowym) i przedstawia dowody na znaczną heterogeniczność zależności od różnych form opieki społecznej. Co więcej, oszacowania wykonano na podstawie nowych danych z okresu po zakończeniu kryzysu finansowego. Wyniki sugerują, że imigranci i obywatele krajów docelowych różnią się od siebie zarówno pod względem intensywności korzystania z opieki społecznej, jak i zakresu wykorzystywanych świadczeń. Porównania bezwarunkowych częstotliwości wskazują, że w większości krajów Europejskich imigranci częściej otrzymują świadczenia dla bezrobotnych, podczas gdy o wiele rzadziej pobierają emerytury. Przekłada się to na niższe łączne prawdopodobieństwo zależności od opieki społecznej. Wyniki dekompozycji wskazują natomiast, że różnice te maleją, kiedy kontrolowane są charakterystyki odbiorców tych świadczeń. Milton Friedman wskazał w swoim sławnym wystąpieniu z 1978 roku, że nieograniczona imigracja i ogólnodostępne świadczenia społeczne nie mogą istnieć równocześnie. Twierdził, że po otwarciu granic nic nie powstrzyma ludzi przed przeprowadzką do kraju o najhojniejszych świadczeniach. Mimo, iż ostatnie dekady cechowały się masową migracją, to podejście wydaje się nadmiernym uproszczeniem. Poniższa praca doktorska –„Systemy zabezpieczenia społecznego a przepływy migracyjne w Unii Europejskiej – mikroekonomiczne uwarunkowania decyzji migracyjnych” – ma na celu pogłębienie naszego rozumienia mechanizmów kształtujących współczesne wzorce migracyjne w Europie. Analizuje w tym celu współzależność migracji i systemów zabezpieczenia społecznego, ze specjalnym uwzględnieniem świadczeń socjalnych jako potencjalnego czynnika formującego indywidualne decyzje migracyjne.

International movement of people is not a novel phenomenon, and the available literature – in economics and other sciences – seems abundant. Some questions, however, remain unanswered and progress in data collection only recently made it possible to perform large-scale, quantitative comparisons between countries. Moreover, recent decades saw the scale of immigration increase dramatically, causing major socio-economic changes in many developed destination economies – which calls for further research in this area. The series of journal publications which constitute this PhD thesis is centred around the bilateral relationship between welfare arrangements and migration within and into the European Union. The main research questions pertain to the effects that welfare systems have on the international movement of people into and between EU countries, as well as how the migrants differ from their native counterparts in terms of participation in social security. The work on this thesis was conducted in years 2015-2019, in which the European Union experienced a dramatic increase in both external and internal migration. Moreover, the topic of immigration moved from academic debate into the public domain and even became highly politicised. This dissertation takes the form of a series of three journal publications, accepted for print in years 2017-2019. The first article, titled “Migration and welfare systems – state of the art and research challenges”, contains a comprehensive literature review devoted to the typology of welfare systems in Europe, their effect on migration flows and the position of welfare arrangements in economic theories of migration. The second article, titled “Does welfare drive international migration? – a European experience”, contains an empirical assessment of the impact that welfare generosity has on migration decisions of third country (non-EU) nationals. It presents estimates of the welfare magnet effect in various groups of nonEU immigrants, living in some of the most popular destination countries in continental Europe. The third article, titled “Are migrants overrepresented among individual welfare beneficiaries?”, addresses the issue of welfare participation among immigrants. It contains a quantitative assessment of welfare dependency in selected European Union countries, as well as the Yun decomposition of its differences between natives and immigrants. Above publications contribute to the existing literature in manifold ways. The first paper presents a synthesis and critical assessment of both historic and current research in the area of welfare and migration, together with a typology of literature strands. A wide evaluation of over 100 books and papers serves as a foundation for the subsequent research conducted in the scope of this thesis, as well as a knowledge base for future investigations into the relationship between welfare and migration. The second publication substantially contributes to the studies on the welfare magnet hypothesis by evaluating it using representative, recent microdata on extra-EU immigrants. Additionally, it employs a set of advanced econometric modelling techniques (conditional logistic regression with interactions), not common in similar analyses, and an extended list of controls to ensure a methodologically rigorous assessment. Results suggest that the effect of welfare generosity on individual migration decision is present and significant at least in some immigrant groups. Moreover, they show that both the direction and strength of this effect is dependent on migrant characteristics, which explains why empirical studies based on aggregated data produce such mixed results. The study of welfare receipt, included in the last paper, is valuable for a number of reasons. First, the analysis is conducted separately for immigrants from within and outside the EU. The origin of migrants is rarely controlled in cross-country comparisons of welfare participation, as such information has been collected by Eurostat only for the last few years. However, significant differences in estimates show that those groups should be analysed separately. Second, this is one of the first attempts to apply Yun decomposition in studies of welfare receipt, which allows for an in-depth analysis of differences in welfare participation and its determinants. Third, the paper concentrates on individual welfare arrangements and provides evidence for heterogeneity of residual dependency across benefit types. Lastly, the estimates are performed on recent, post-crisis data. The results show that immigrants and natives differ with respect to welfare participation in individual benefits in both the level of dependency and composition of arrangements. Comparisons of unconditional participation rates suggest that in most of the European countries immigrants are more likely to claim unemployment benefits and much less likely to be on pensions. In general, migrants are found to be on welfare less often than natives. Moreover, decomposition results show that these differences decrease after individual characteristics are controlled. In 1978 Milton Friedman famously stated that free immigration and unrestricted welfare benefits cannot coexist. He claimed that once the borders are opened, there is nothing that can stop people from taking advantage of the most generous redistributive system. Although recent decades were characterized by mass migration, this approach seems too simplistic, which common markets like the European Union appear to prove. The PhD dissertation Welfare systems and migration patterns in European Union – microeconomic determinants of mobility decisions strives to deepen the understanding of mechanisms shaping modern migration patterns in Europe. It looks into the relationship between welfare and immigration, with the emphasis on social security arrangements as the potential factor forming individual mobility decisions.