Stosunek polityków, mediów i społeczeństwa we Francji do Unii Europejskiej w latach 2012-2014

Przedmiotem niniejszej dysertacji jest stosunek francuskiej sceny politycznej, społeczeństwa i prasy codziennej do UE w latach 2012–2014. Kryzys gospodarczy i finansowy przyczynił się do zmiany wizerunku UE we Francji. Francja określana mianem „lokomotywy UE” w latach 2012–2014 znalazła się w gronie państw, w których wyraźnie uwidoczniły się tendencje eurosceptyczne zarówno na scenie politycznej, w prasie, jak i wśród obywateli.Cezura czasowa wynika z zaobserwowanej zmiany opinii społeczeństwa francuskiego do UE i procesu integracji europejskiej w stosunku do 2007 roku. Problem jest aktualny ze względu na zmianę społecznych nastrojów w wybranym okresie, jak również w późniejszych latach, czego dowodem są wyniki pierwszej i drugiej tury wyborów prezydenckich we Francji w 2017 roku.Celem pracy było wykazanie, że rosnące niezadowolenie francuskiego społeczeństwa związane z nieskutecznością działań instytucji unijnych w walce z kryzysem znalazło odzwierciedlenie zarówno na łamach ogólnokrajowych dzienników opinii, jak i przyczyniło się do wzrostu popularności partii głoszących programy populistyczne. Dysertacja składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym omówiono powstanie UE, jej status w relacjach międzynarodowych. Podkreślono jej charakter łączący cechy organizacji międzypaństwowej i ponadnarodowej z osobowością prawnomiędzynarodową. Opisano definicję pojęcia „kryzys” i w ujęciu socjologicznym, psychologicznym i politologicznym i podano typologie kryzysów UE. Przedstawiono kryzysy w Unii do i po 2012 roku. W rozdziale drugim omówiono stosunek partii politycznych we Francji do procesu integracji europejskiej w ujęciu historycznym, stosunek francuskich polityków do procesu integracji europejskiej, wyniki wyborów do Europarlamentu z 2014 roku. Dokonano także analizy francuskich programów politycznych z 2007 i 2012 roku w celu ukazania zmiany stosunku partii politycznych do UE i procesu integracji europejskiej, jaka nastąpiła w 2012 roku za sprawą kryzysu finansowego. Zaprezentowano również wpływ kryzysu w UE na postrzeganie jej przez Francuzów i stosunek francuskiej opinii publicznej do UE, jej przyszłości i procesu integracji europejskiej w latach 2012–2014.W rozdziale trzecim zaprezentowano wyniki analizy ilościowej i jakościowej pierwszych stron „Le Figaro”, „Le Monde” i „Aujourd’hui en France” oraz przedstawiono wyniki analizy treści dzienników w latach 2012–2014. Każdy z tytułów poddany analizie w badanym okresie zajmował wysokie pozycje w rankingu najbardziej poczytnych pism we Francji opracowanym przez TNS Sofres. Dzienniki te znajdują się w centrum tzw. głównego nurtu (mainstream), stanowiącego emanację poglądów panujących we francuskiej sferze publicznej. Głównym celem analizy treści było określenie stosunku do UE trzech ogólnokrajowych dzienników francuskich w latach 2012–2014, co w kolejnym etapie analizy pozwoliło ustalić zgodność przekazów medialnych z wynikami badań francuskiej opinii publicznej. W zakończeniu pracy zestawiono wnioski wynikające z wyników ekspertyz ośrodków badawczych i analizy treści dzienników. Zaprezentowano także analizę programów politycznych z 2017 roku w celu wykazania, czy zmiana stosunku francuskich partii politycznych do UE i procesu integracji europejskiej nasiliła się od 2012 roku czy osłabła. Zawarto również próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób stosunek francuskich, społeczeństwa i prasy codziennej mógł wpłynąć na dalsze relacje tego kraju z UE.

The subject of this dissertation is the attitude of the participants of the French political scene, the society, and daily newspapers towards the European Union (EU) in the years 2012–2014. The economic and financial crisis contributed to a change in the EU image in France. France, which was defined as „a EU locomotive-country” in the years 2012–2014, joined the group of states wherein eurosceptical tendencies became clearly visualised both in the political scene, in the press and among the citizens.The time frame results from the observed change of the French society’s opinion to the EU and the process of European integration compared to 2007. The problem is topical due to a change in public feeling in the selected period as well as in later years, as evidenced by the results of the first and second rounds of the presidential elections in France in 2017.The aim of this dissertation was to demonstrate that the increasing dissatisfaction of the French society related to the inefficiency of actions of the EU institutions in the fight against the crisis was both reflected in national opinion-forming dailies and contributed to an increase in popularity of parties propagating populist programmes. The first chapter discusses the origins of the EU, and its status in the international relations. It highlights its character in which the features of an interstate and transnational organization are combined with its legal and international personality.The second chapter discusses the attitude of political parties in France towards the European integration process in a historical approach, the attitude of French politicians towards the European integration process, and the outcome of the elections to the Europarliament in 2014. An analysis of French political programmes from 2007 and 2012 was conducted for the purpose of displaying a change in the attitude of political parties towards the EU and the European integration process that took place in 2012 due to a financial crisis. This chapter also presents the impact of the crisis in the EU on its perception by the French and the attitude of the French public opinion towards the EU, its future and the European integration process in the years 2012–2014.The third chapter presented the outcome of a quantitative and qualitative analysis of the first pages of the „Le Figaro”, „Le Monde” and „Aujourd’hui en France” as well as the results of an analysis of the content of the foregoing daily newspapers in the years 2012–2014. The main objective of the content analysis was the definition of the attitude of three French national daily newspapers towards the UE in the years 2012–2014 which, in the subsequent stage of the analysis, allowed determining the degree of compliance of the media coverage with the outcome of French public opinion polls.The conclusion of the thesis includes a comparison of the conclusions drawn from the outcomes of expertise presented by public opinion research centres and the analysis of daily newspaper content. An analysis of political programmes from 2014 was also conducted in order to demonstrate whether a change in the attitude of French political parties towards the EU and the European integration process had been more intense since 2012, or less so. Also, an attempt was made to find an answer to the question, ‘how the attitude of French political parties, society and daily press might have affected/affect further relations of that country with the EU’.