The term “fairy” as a translation challenge: an analysis of the Polish translations of selected English-language fantasy novels

Niniejsza praca magisterska ma na celu analizę przykładowych sposobów tłumaczenia angielskiego terminu „fairy” oraz jego synonimów na język polski na podstawie wybranych przekładów anglojęzycznych powieści z gatunku fantasy. Dobór utworów literackich poddanych analizie został dokonany przez autorkę pracy w oparciu o łączące je schematy kreowania postaci oraz świata przedstawionego. Rozdziały pierwszy oraz drugi tworzą część teoretyczną pracy. Rozdział pierwszy wyjaśnia znaczenie terminu oraz ilustruje kształtowanie wizerunku postaci „fairy” w literaturze anglojęzycznej od czasów średniowiecza do współczesności, ukazując przy tym znaczący wpływ czynników kulturowych. Z kolei rozdział drugi uzasadnia znaczenie tłumaczenia elementów kulturowych w literaturze fantasy podając przy tym przykładowe strategie i metody mające ułatwić ten proces. Część analityczna obejmuje pięć rozdziałów. Każdy z nich przedstawia analizy wybranych powieści w porządku chronologicznym według daty ich publikacji. Analizy wybranych utworów literackich oparte są na wybranych elementach fabuły mających zobrazować zróżnicowane użycie terminu „fairy” zależne od danego kontekstu. Elementy te dotyczą terminu „fairy” i jego synonimów użytych jako nazwy dla konkretnej grupy fantastycznych istot, jako nazwy krainy zamieszkanej przez te magiczne istoty oraz w wybranych przypadkach, w opisie przedmiotów istotnych dla świata przedstawionego. Każda z analiz ma na celu przedstawienie tego terminu jako wyzwania dla tłumaczy literatury fantasy. Z uwagi na rosnącą popularność tego gatunku, niniejsza praca pokazuje także obecne tendencje tłumaczeniowe, które powodują wyodrębnienie pewnej grupy postaci fantastycznych.

The aim of this thesis is to analyse the examples of translations of the English term “fairy” and its synonyms into the Polish language based on the selected translations of the English-language fantasy novels. The selection of literary texts was made by the author of this thesis on the grounds of similar concepts of character creation and “world-building” found in each of those works. The theoretical part of this thesis comprises the first two chapters. The first chapter defines the analysed term and illustrates how the character of “fairy” has been shaped in the literature from the Middle Ages until the present, simultaneously depicting the influence of cultural factors on it. The second chapter, on the other hand, explains the significance of the translation of cultural-bound items in fantasy literature providing the possible strategies and methods which may facilitate the translation process. The analytical part consists of five chapters. Each chapter is dedicated to a specific novel. The analyses of the selected literary texts focus on shared elements of the plot which may demonstrate the different ways of usage of the term “fairy” that depend on the context. Those elements are related to the usage of the term “fairy” and its synonyms concerning the name of the specific group of fantastic beings, the name of the land inhabited by the magical beings, and in particular cases, the described objects which may be significant for the plot. Each analysis aims to present the term “fairy” as a translation challenge for translators of fantasy literature. Due to the rising popularity of the fantasy genre, this thesis, moreover, shows the current translation tendencies which identify a certain group of fantasy characters.