Humour as a Carrier of Meaning in Sitcom Discourse: A Data-Based Study from a Relevance-Theoretic Perspective

Nadrzędnym celem dysertacji naukowej jest wykonanie analizy jakościowej humorystycznych wypowiedzi zaczerpniętych z amerykańskiego serialu komediowego pt. „Współczesna rodzina”. Opiera się ona na aparacie teorii relewancji, która została stworzona przez Dana Sperbera i Deirdre Wilson (1986 [1995]). Sitkom został zaklasyfikowany jako forma dyskursu komediowego, którego najważniejszym celem jest rozśmieszenie widza. Rozprawa przedstawia znaczenia serialu wykraczające poza dostarczanie rozrywki. Obecna analiza ma na celu zaprezentowanie wszystkich funkcji, jakie mogą zostać przekazane odbiorcy za pomocą wypowiedzi żartobliwych. Dotychczasowa literatura poświęcona badaniom funkcji humoru skupia się przede wszystkim na wyodrębnieniu jednej jego roli w poszczególnych sytuacjach oraz w głównej mierze opiera się na naturalnym dyskursie. Moja analiza szczegółowo opisuje wszystkie funkcje, które mogą być potencjalnie odebrane przez widza. Badania tego typu, zostały potwierdzone przez innych naukowców. Postrzegają oni humor jako narzędzie, które może służyć do wypełnienia wielu różnych funkcji m.in. przekazywania norm społecznych, doradzania czy doprowadzania do konfliktu. Ponadto moja analiza oparta jest na dyskursie fikcyjnym, który charakteryzuje się większą częstotliwością humoru ze względu na dialogi, które są przygotowywane przez ekipę producencką. Aparat teorii relewancji jest programem badawczym, który może służyć nie tylko do opisania efektów humorystycznych. Funkcjonuje on również jako narzędzie do ukazania osiągania przez widza funkcji przedstawionych wcześniej. Dodatkowe efekty poznawcze, uzyskane poprzez humor, można przeanalizować za pomocą relewancyjnego pojęcia słabej komunikacji. Jak już zostało wykazane w literaturze, humor może wynikać z utworzenia szerokiego wachlarza słabych implikatur, które nie stanowią świadomych reprezentacji i których pojawienie się prowadzi do efektu przeciążenia poznawczego (Jodłowiec 2008, 2015, Piskorska i Jodłowiec 2018). Analiza pokazuje, że widzowie angażują procesy poznawcze (pragmatyczne), zaproponowane w ramach heurystyki rozumienia wypowiedzi. Umożliwiają one odbiorcy przetworzenie humorystycznej wypowiedzi w najbardziej relewantny sposób. Rozprawa doktorska podejmuje i rozszerza nie tylko badania nad funkcjami humoru jak również nad przydatnością teorii relewancji w badaniach nad komunikacja. Przedstawia dowody na to, że fikcyjna komunikacja może być analizowana w dokładnie taki sam sposób jak dyskurs języka naturalnego. W analizie nawiązuję do modelu partycypacji, który znajduje zastosowanie w fikcyjnym dyskursie, a dokładniej do płaszczyzny, gdzie komunikat skierowany jest do widza (np. Dynel 2011e). Wspomniany model partycypacji pozwala na dokładne zdefiniowanie przedmiotu badań. Składa się na nie komunikacja pomiędzy ekipą produkcyjną, a widzem i jest uzależniona od komunikacji między fikcyjnymi interlokutorami. Innowacyjny charakter moich badań ukazuje się w tym, że teoria relewancji została wykorzystana do analizy języka serialu komediowego, ale tez w uwzględnieniu perspektywy odbiorcy telewizyjnego dla osiągnięcia efektu humorystycznego oraz dodatkowych efektów poznawczych. Rozprawa składa się z pięciu głównych rozdziałów. Rozdział pierwszy został poświęcony przedstawieniu pojęć, które używane są w badaniach nad humorem m.in. konwersacyjne żarty oraz humor wyrażony werbalnie. Dodatkowo zostały opisane typy humoru konwersacyjnego, np. udawana agresja, kalambury, dowcipne powiedzenia czy wspólnie stworzone narracje. Rozdział przedstawia również krótkie omówienie trzech grup teorii humoru tzn. wyższości, ulgi, inkongruencji. Ze względu na relewancyjne spojrzenie na przetwarzanie informacji, w głównej mierze uwaga została skupiona na modelach inkongruencji. Potencjał w/w modeli jest oceniony pod kątem ich przydatności do analizy danych zebranych z sitkomu. Rozdział drugi omawia narzędzia teorii relewancji, które zostały wykorzystane do wyjaśnienia etapów powstawania efektów humorystycznych i dodatkowych efektów poznawczych. Rozdział trzeci poświęcony został badaniom nad serialem komediowym. Obejmuje on opis cech charakterystycznych dla sitkomu, krótką historię tego gatunku, przedstawienie rodziny w serialu komediowym oraz model partycypacji. Rozdział czwarty koncentruje się na przedstawieniu niektórych badań nad funkcjami humoru. Ostatni rozdział analityczny przedstawia wyniki analizy jakościowej, która ma na celu scharakteryzowanie humoru jako strategii, która może pełnić wiele różnych ról z perspektywy widza. Funkcje humoru mogą zostać zaklasyfikowane do wybranych trzech typów: te, które wzmacniają solidarność, podkreślają władzę lub spełniają psychologiczne korzyści, jednocześnie każda z nich może być zaklasyfikowana do więcej niż jednej grupy.

The aim of this dissertation is to perform a qualitative analysis of humorous episodes collected from the American situation comedy Modern Family. The analysis draws upon Sperber and Wilson’s (1986 [1995]) Relevance Theory. Sitcom is a form of comedy discourse, the primary function of which is to amuse its viewers, however, its value cannot be reduced to providing entertainment. As a result, the present analysis aims to tease out all the functions that are communicated by dint of humour on the part of the viewer. Whilst much functionalist literature focused on the identification of one function within one humorous unit, my research is designed to detail the totality of all the functions that can be possibly fulfilled on the part of the audience. This type of study is validated by the researchers who reckon that humour is a multifunctional tool that is initiated by the communicator in order to pursue an array of objectives, such as conveying social norms, advising or fostering conflict. Another difference between other studies and my analysis is that the former were mainly based upon naturally occurring discourse, whereas the latter is contingent upon fictional discourse that is typically characterised by a higher frequency of humour, given the fact that it can be carefully devised by the production crew. It is demonstrated that the analytical framework of Relevance Theory is a research programme that carries the potential to accurately delineate the viewer’s retrieval of humorous effects and construction of various propositional meanings that can be studied in terms of communicative functions. Those additional cognitive effects that humour communicates can be scrutinised on the strength of the relevance-theoretic concept of weak communication. As already substantiated in literature, humour lies in the recipient’s recovery of a great deal of weak assumptions, which do not attain the level of full mental representations, and which eventually leads to the cognitive overload effect (Jodłowiec 2008, 2015, Piskorska and Jodłowiec 2018). The analysis shows that in their search for relevance, viewers engage their pragmatic processes that are part of comprehension heuristic, which enable to process the humorous input in the most relevant way. This thesis pursues and extends the research into the functions of humour as well as on the viability of Relevance Theory to the study of communication. It furnishes considerable evidence that fictional communication can be studied in the same manner as natural conversations. By resorting to the participation framework relevant to fictional discourse and more specifically to the recipient’s communicative level (for example, Dynel 2011e), the object of my study is defined as the communication between the production crew and recipients, however it naturally takes the fictional characters’ turns into consideration. In general terms, the innovative character of my study involves the application of the relevance-theoretic approach to the analysis of the discourse of situation comedy as well as focus on the televisual recipient’s perspective in the recovery of humorous and additional effects. The dissertation consists of five main chapters. The first is devoted to the definitions of the notions employed in humour studies, viz. conversational joking or verbally expressed humour, as well as manifestations of conversational humour, such as banter, puns, witticisms and jointly produced narratives. It also summarises three families of humour theories, i.e. superiority, relief and incongruity, with special emphasis on incongruity-resolution models as they fit perfectly with the relevance-theoretic view of comprehension procedure. Their theoretical potential is then assessed against the data from the sitcom. The second chapter discusses the conceptual tools proposed within Relevance Theory, which are conducive to the explanation of humour as well as additional cognitive effects. In the third chapter, attention is confined to the workings into sitcom discourse, which include the description of characteristic features of sitcoms, a short history of the genre, the representation of family and the participatory framework. The fourth chapter concentrates on some of the existing studies on the functions of humour. The last analytic chapter presents the results of the qualitative analysis with a view to characterising humour as a strategy that may serve a myriad of functions on the part of the viewers. More specifically, it is argued that the functions of humour can be grouped into one of three types: solidarity, power and psychological functions. Nevertheless, it is possible that one function can be classified to two types.