Obraz ciała kobiet i mężczyzn - samouprzedmiotowienie, konsekwencje dla poczucia sprawczości i rola świadomości ciała

Problematyka obrazu ciała, w tym psychologicznych konsekwencji samouprzedmiotowienia, pozostaje tematem mało obecnym w polskich badaniach. Dotychczasowe badania uwzględniały przede wszystkim próby składające się wyłącznie z kobiet, lub w większej części z kobiet (Izydorczyk i Rybicka-Klimczyk, 2009; Shier, 2010; Szymańska, 2019), mało badań zostało przeprowadzonych z uwzględnieniem reprezentatywnej próby mężczyzn. Skutkuje to brakiem wyczerpujących analiz porównawczych ze względu na płeć badanych - mimo badań zrealizowanych w krajach zachodnich, wskazujących na odmienność psychologicznych korelatów obrazu ciała w grupach mężczyzn i kobiet, nadal nie dysponujemy wystarczającą ilością danych pozwalających nam zweryfikować, czy podobne zależności zachodzą w polskiej populacji. W niniejszym badaniu przeprowadzonym na populacji młodych dorosłych zamieszkujących w Polsce porównano wpływ sytuacyjnie aktywizowanego stanu samouprzedmiotowienia na poziom wstydu ciała osób badanych w zależności od płci. Na podstawie przesłanek płynących z literatury, w badaniu przetestowano również związek sytuacyjnie aktywizowanego samouprzedmiotowienia z dwiema zmiennymi: poziomem świadomości własnego ciała oraz poczuciem własnej sprawczości. Badani wypełnili również Skalę Samooceny Ciała dla Adolescentów i Dorosłych (BESAA) autorstwa Mendelson i współpracowników (2001) w adaptacji Słowińskiej (2001), w celu zbadania specyfiki obrazu ciała wśród młodych dorosłych z populacji polskiej i eksplorację ewentualnych różnic w tym obszarze wynikających z odmiennej identyfikacji płciowej.

The issue of body image, including the psychological consequences of self-objectification, remains a scarcely present topic in Polish research. Previous studies primarily included samples consisting exclusively or predominantly of women (Izydorczyk & Rybicka-Klimczyk, 2009; Shier, 2010; Szymańska, 2019), with few studies conducted considering a representative sample of men. This results in a lack of comprehensive comparative analyses based on the gender of the subjects – despite research conducted in Western countries indicating differences in the psychological correlates of body image between men and women, we still do not have sufficient data to verify whether similar relationships occur in the Polish population. In the present study, conducted on a population of young adults residing in Poland, the impact of situationally activated self-objectification on the level of body shame was compared between genders. Based on premises from the literature, the study also tested the relationship between situationally activated self-objectification and two variables: body awareness and sense of agency. Participants also completed the Body Esteem Scale for Adolescents and Adults (BESAA) by Mendelson et al. (2001) in the adaptation by Słowińska (2001), to examine the specifics of body image among young adults in the Polish population and to explore potential differences in this area resulting from different gender identifications.