Nowe paradygmaty teatru muzycznego. Amerykański musical społeczno-polityczny w latach 1960-1979

Celem niniejszej pracy doktorskiej jest stworzyć dokładny opis zmiany paradygmatycznej, która zaszła w teatrze muzycznym w latach 1960-1979. Rozdział I stanowi przegląd podstawowych zagadnień związanych z gatunkiem musicalowym w kontekście historii i rozwoju gatunku na tle przemian społeczno-politycznych w Stanach Zjednoczonych. Zasadnicza część materiału dotyczy amerykańskiej twórczości scenicznej od wieku XIX. Rozdział poprzedzony jest wprowadzeniem mającym na celu omówienie kontekstu kultury muzycznej Stanów Zjednoczonych. Dalej omawiane są kolejne gatunki twórczości scenicznej począwszy od blackface minstrelsy przez musical comedy do „musicalu złotej epoki”. Rozdział zamyka szersza analiza dwóch ważnych kompozycji z perspektywy przemian paradygmatu dźwiękowego: West Side Story L. Bernsteina, A. Laurentsa i S. Sondheima oraz Fiddler on the Roof J. Bocka i S. Harnicka. W rozdziale II zawarty jest opis zjawisk stanowiących rdzeń problematyki niniejszej dysertacji. Punktem wyjścia są przemiany kultury amerykańskiej jakie zaszły w latach 1960–1969 ze szczególnym uwzględnieniem wątków politycznych i społecznych. Podrozdział ten ma kluczowe znaczenie dla analizy ważnego dla rozwoju gatunku problemu sceny niezależnej. Wobec tych zjawisk omówione są problemy natury formalnej i faktycznej przemiany paradygmatu w dziełach musicalowych. W dalszej części rozdziału przedstawiony zostaje opis zjawisk zachodzących na scenach niezależnych i podziemnych w epoce lat sześćdziesiątych. Kolejne dwa podrozdziały są omówieniem kolejno rynku Off-Broadwayu i Off-Off-Broadwayu. Uwadze podlega wzrost znaczenia niezależnego i podziemnego teatru muzycznego oraz ich wpływ na nowojorskie sceny komercyjne, wskazane też zostają najważniejsze przemiany jakie zachodziły w języku muzyczno-dramatycznym musicalu z lat 1960–1979. W rozdziale III podjęty zostaje problem przemiany, jaka zaszła w zakresie gatunku pomiędzy latami sześćdziesiątymi a siedemdziesiątymi. W pierwszej części poruszane są problemy natury teoretycznej; przedstawiona jest autorska definicja musicalu rockowego oraz omówiona relacja tego subgatunku scenicznego wobec muzyki rockowej. W dalszej części rozdziału przedmiotem analizy zostaje musical Hair autorstwa G. MacDermota, G. Ragniego i J. Rado. Omówienie dotyczy problemów natury dramaturgicznej i muzycznej oraz wpływu estetyki rockowej na to dzieło. Rozdział kończy refleksja na temat recepcji musicalu rockowego w kolejnych latach, której towarzyszy bardziej szczegółowy opis spektaklu Salvation. Rozdział IV koncentruje się formie, która rozwija się w latach siedemdziesiątych, określanej jako concept musical. W pierwszej części rozdziału przedstawione zostają podstawowe wątki istotne dla kultury amerykańskiej w omawianej dekadzie oraz zmiany jakie zachodzą po epoce hipisowskiej oraz ich wpływ na teatr niezależny. Następnie opisane zostają dwie produkcje S. Schwartza ukazujące przemiany jakie zaszły na przełomie dekad. Oś dalszej części rozdziału stanowi teoretyczne ujęcie zagadnienia jakim jest musical koncepcyjny. Pojęcie to ma kluczowy charakter dla kolejnego podrozdziału dotyczącego musicalu Cabaret J. Kandera i F. Ebba, który analizowany jest w zakresie właściwości dźwiękowych oraz związków z formą koncepcyjną. Rozdział zamyka analiza A Chorus Line M. Hamlischa – dzieła określanego jako czysty musical koncepcyjny. Ostatni rozdział dysertacji (V) ma charakter monograficzny. Podstawowym założeniem tego fragmentu pracy jest ukazanie rozwoju gatunku w latach siedemdziesiątych przez pryzmat twórczości jednego kompozytora – S. Sondheima. Analizowane są tu trzy jego znaczące dzieła z tego okresu: Company, Pacific Overtures oraz Sweeney Todd. Kolejne analizy ukazują w jaki sposób kompozytor włączał do swoich produkcji wszelakie idiomy i style właściwe muzyce popularnej XIX i XX wieku i teatrowi muzycznemu, oraz w jaki sposób tendencje te zbiegały się jego dziełach.

The goal of the provided Ph.D. thesis is to create a thorough description of the paradigm shift in American musical theater from 1960 to 1979. The attention will be focused primarily on musical and dramatic concerns, but they will be situated within a specific sociopolitical framework. The subject of interest will be the existence of common ground in the field of dramatic and musical form that connect the works of composers active in the years 1960–1979 with artists representing previous generations. The first chapter focuses on fundamentals of the genre’s history and evolution. The first section of the chapter discusses the American work from the 19th century. I examine six types of American musical theatre of the era: minstrel show, melodrama, extravaganza, burlesque, vaudeville, and musical comedy. The next part examines the musical theatre from the beginning of the 20th century. I discuss the transition between early musical comedy to the musical play. The core of this part is an examination of the integrated musical model developed by R. Rodgers and O. Hammerstein II. The chapter concludes with the analysis of the two crucial compositions of the late Golden Age of American musical: L. Bernstein’s West Side Story and J. Bock’s Fiddler on the Roof. The starting point for chapter 2 are the changes in American culture that took place in the period 1960–1969, with particular emphasis on political and social issues of that time. This part is essential for analyzing the independent scene that was vital for the genre's development. In light of these phenomena, I closely analyze the paradigm shift in musical composition. Later in the chapter the off-Broadway and off-off-Broadway markets are discussed. The expanding importance of independent and underground musical theater, as well as their impact on New York's commercial scenes, are also highlighted, as are the most significant developments in the musical and dramatic language of musicals from 1960 to 1979. The third chapter looks at how musical theatre changed between the 1960s and 1970s. The definition of a rock musical is presented, as well as the relationship between this stage sub-genre and rock music. The chapter offers a close study of Hair, a musical by G. MacDermot, G. Ragni, and J. Rado. The discussion concerns problems of dramatic and musical nature and the influence of the rock aesthetics on this work. The chapter ends with a reflection on the reception of the rock musical in the following years, accompanied by a detailed description of the show Salvation. The concept musical, which became popular in the 1970s, is the subject of chapter four. The first section of the chapter discusses the major topics and themes addressed in American culture throughout the decade, as well as the changes that occurred following the hippie era and their impact on independent theater. Then, two productions by S. Schwartz (Godspell and Pippin) are described, showing the changes that took place at the turn of the decades. The next section of the chapter is organized around a theoretical approach to the problem of the concept musical. This topic is crucial for the following part of J. Kander and F. Ebb's musical Cabaret, which is examined in terms of its musical qualities and relationships with concept form. The chapter concludes with a discussion of M. Hamlisch's A Chorus Line, a piece that has been described as a "pure concept musical." The dissertation's final chapter is a monographic study. The primary premise of this section is to depict the evolution of the genre in the 1970s through the work of a single composer—S. Sondheim. Company, Pacific Overtures, and Sweeney Todd are three of his major works from this period that are discussed in this chapter. The presented analysis indicates the ways in which the composer had assimilated idioms and genres typical for popular music from the 19th and 20th centuries, as well as musical theater, and how these trends converged in his works.