Porządek moralno-prawny oraz rola Boga jako prawodawcy i sędziego w opiniach katolickich dziewczynek i chłopców

Praca podejmuje problem wyobrażeń katolickich dziewczynek i chłopców o Bogu w roli sędziego i prawodawcy oraz o porządku moralno-prawnym, który w wierzeniach katolików uprawomocniony jest boskim autorytetem. Głównym celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie czy istnieją różnice w religijnych wyobrażeniach z uwagi na płeć badanych. Według badaczy rozwoju religijnego relacja do Boga osobowego kształtuje się już w pierwszych latach dzieciństwa i przebiega w ramach procesu wychowania religijnego. Dlatego też, trudno mówić o rozwoju moralnym katolików bez odwołania do ich religijności. W moich zainteresowaniach badawczych wyobrażenie o Bogu w roli sędziego znalazło się głównie dlatego, że jest to obszar, który łączy religijność i moralność. Pojęcie Boga zajmuje miejsce centralne w badaniach nad religijnością chrześcijan. Leży ono u podstaw przekonań religijnych i to z nim wiąże się system norm moralnych obowiązujący wiernych. W przeprowadzonym przeze mnie badaniu wzięło udział 58 dzieci w wieku 7-10 lat. Jest to etap religijności nazywany przez badaczy rozwoju religijnego autorytarno-moralnym. Założenia teoretyczne Jeana Piageta, Lawrance’a Kohlberga i Carol Gilligan dały podstawy do postawienia i doprecyzowania pytań badawczych, stanowiły ramy dla skonstruowania narzędzi badawczych oraz odniesienie przy interpretacji wyników badań własnych. Teorię rozwoju moralnego Carol Gilligan uznałam za kluczową do wyodrębnienia różnic w wyobrażeniach religijnych po uwzględnieniu płci badanych. Według Gilligan model zaproponowany przez Kohlberga, który powstał na bazie wywiadów jedynie z mężczyznami i chłopcami, nie obejmuje charakterystycznych dla życia kobiet doświadczeń w obszarze moralności. Gilligan zaproponowała więc wyróżnienie dwóch orientacji moralnych – kobiecej skoncentrowanej na trosce oraz głosu sprawiedliwości opartego na prawie i regułach, który bardziej odpowiada sposobom myślenia o moralności przez mężczyzn. Dział badawczy pracy składa się z dwóch części. W pierwszej prezentuję wyniki badań opartych na wywiadach częściowo skategoryzowanych dotyczące takich problemów jak – wizerunek Boga, idea grzechu, boskie prawo i sprawiedliwość, Bóg w roli sędziego, sąd boży oraz hierarchia autorytetów moralnych. Zaś w drugiej przedstawiam analizę ocen moralnych nad problemem kradzieży z wykorzystaniem stworzonego na potrzeby pracy dylematu moralnego. Wyniki badań interpretuję z uwzględnieniem wieku i płci badanych. The thesis takes the issue of the idea of God as judge in children’s imagination as well as moral and legal order, that in Catholic beliefs is legitimated by divine authority. The main goal of the study is an attempt to answer the question whether there are differences between religious ideas from the female and male perspective. According to the religious development researchers relation to a personal God is formed in the early years of childhood. Thus, it is difficult to consider the moral development of Catholics, regardless of their religiosity. The concept of God as a judge is in my research interests, primarily due to the fact that it is a common area for morality and religion. The idea of God, fundamental to the religious beliefs and moral norms binding upon believers, is central in the research on Christianity. 58 children at age 7-10 took part in my research. This stage of religious development is called moral - authoritarian. Theory of Jean Piaget, Lawrence Kohlberg and Carol Gilligan, gave ground for phrasing research questions, constituted the frames for research tools and reference for interpretation of the results. As a key for analyzing the gender differences assessment is Gilligan’s theory of moral development. According to Gilligan the model created by Kohlberg, that was based on interviews uniquely with men and boys, excludes the experiences characteristic of women’s moral life. She proposed the theory of two kinds of moral voices – the feminine voice focuses on “care perspective” and “justice voice” tends to accent principles and law, which is more adequate for male thinking patterns. The research part of my study consists of two main components. First presents the results of a semi-structured interviews, including such issues as image of God, idea of sin, God’s law and justice, God as a judge and God’s court, hierarchy of moral authorities. The second part is the analyse of justification of choices in moral dilemma of theft, that was created for the study. The results are interpreted taking into account age and gender of the interlocutors.