Stereotyp i autostereotyp Ślązaka we współczesnym społeczeństwie polskim

Celem pracy dyplomowej była analiza stereotypu oraz autostereotypu Ślązaka w relacji do współczesnego polskiego społeczeństwa. W toku pracy przedstawiono przegląd definicji i teorii socjologicznych związanych z powyższymi pojęciami. Przedstawiono etapy historii, na której przestrzeni tworzona była kultura lokalna na Górnym Śląsku, a także zostały przedstawione badania tożsamości lokalnej wśród starszych i młodszych pokoleń Ślązaków. W pracy nawiązano do elementów współczesnej kultury takiej jak: kultura kibicowska oraz kultura hip-hop, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki rap, będącej jej integralną częścią. Analiza badawcza miała na celu wyodrębnienie obrazu stereotypu i autostereotypu, jaki lokalni artyści kreują w muzyce rap- zarówno tej, która traktuje bezpośrednio o regionie, jak i utworach o tematyce kibicowskiej, gdzie identyfikacja lokalna pełni istotną funkcję. Badanie opierało się na analizie emocji oraz ich temperatury w tekstach rapowych, a następnie na tej podstawie podjęta została próba opisu, w jaki sposób Ślązacy uważają, że są zewnętrznie postrzegani, a także, w jaki sposób przedstawiają oni autostereotyp. Narzędziem stworzonym w tym celu była baza utworów, zawierająca cytaty oraz informacje personalne takie jak miasto pochodzenia/zamieszkania danego artysty. Analiza wykazała, że przywiązanie do tradycyjnych wartości nadal kształtuje autostereotyp Ślązaka, mimo zmian społecznych i gospodarczych. Jednocześnie równie trwałe pozostają negatywne stereotypy Ślązaków, obecne poza Śląskiem.

The aim of the diploma thesis was to analyse the stereotype and self-stereotype of a Silesian in relation to contemporary Polish society. The work presented an overview of definitions and sociological theories related to the above concepts. It presented the stages of history in which local culture was created in Upper Silesia, and also presented research on local identity among older and younger generations of Silesians. The work referred to elements of contemporary culture such as: fan culture and hip-hop culture, with particular emphasis on rap music, which is its integral part. The research analysis aimed to distinguish the image of the stereotype and self-stereotype that local artists create in rap music - both the one that deals directly with the region, as well as songs on the subject of fans, where local identification plays an important role. The study was based on the analysis of emotions and their temperature in rap lyrics, and then, on this basis, an attempt was made to describe how Silesians believe that they are perceived externally, and also how they present the self-stereotype. The tool created for this purpose was a database of works, containing quotes and personal information such as the city of origin/residence of a given artist. The analysis showed that attachment to traditional values ​​still shapes the Silesian self-stereotype, despite social and economic changes. At the same time, negative stereotypes of Silesians, present outside Silesia, remain equally persistent.