Przyczynowe teorie nazw a kontekstowa zależność znaczenia zdań czasowych

W pracy bronię tezy, zgodnie z którą przyczynowe teorie nazw – wbrew krytyce sformułowanej przez Garetha Evansa (1993) – są wrażliwe na kontekst. Poddaję analizie krytykę Evansa i formułuję pięć tez, przemawiających przeciwko Evansowi, które uzasadniam w toku pracy. Pokazuję, że z wykorzystaniem terminów, proponowanych w ramach współczesnych formalnych badań nad zależnością kontekstową można wyjaśnić podstawowe dla teorii przyczynowych zagadnienia z uwzględnieniem kontekstów użycia nazw. Wprowadzam i wyjaśniam również konkretną koncepcję zależności kontekstowej zdań czasowych. Argumentuję, że z wykorzystaniem tej koncepcji oraz narzędzi logiki tensalnej można przedstawić precyzyjną koncepcję łańcucha przyczynowego oraz zgodną z nim wizję relacji przyczynowej, za pomocą których przyczynowe teorie nazw mogą wyjaśnić fenomen zmiany odniesienia, z odwołaniem się do czynników kontekstowych, w szczególności do czasu wygłoszenia wypowiedzi.

In this thesis, I defend the claim that causal theories of names - despite the criticism put forward by Gareth Evans (1993) - are context-sensitive. I analyze Evans’ critique and formulate five theses that counter his arguments, which I justify throughout the work. I demonstrate that by using terminology proposed in contemporary formal research on contextual dependence, it is possible to explain key issues of causal theories, taking into account the contexts in which names are used. I also introduce and clarify a specific concept of contextual dependence in temporal sentences. I argue that by applying this concept, along with the tools of tense logic, one can present a precise conception of the causal chain and a corresponding vision of causal relation, through which causal theories of names can account for the phenomenon of reference shift by invoking contextual factors, particularly time of utterance.