Analiza współczesnych mitów dotyczących zaginięć

Celem niniejszej pracy jest zobrazowanie problematyki zaginięć, omówienie najistotniejszych zagadnień związanych z tym zjawiskiem oraz szczegółowa analiza najpopularniejszych mitów dotyczących zaginięć i zestawienie ich ze stanem faktycznym. Praca została podzielona na sześć rozdziałów. W rozdziale pierwszym został przedstawiony status osoby zaginionej występujący w polskim porządku prawnym oraz podział osób zaginionych na poszczególne trzy poziomy, które pozwalają określić rodzaj i zakres podejmowanych czynności poszukiwawczych. Następnie omówiono sposób prowadzenia postępowania wobec osób zaginionych zarówno w Polsce, jak i za granicą. Przybliżone zostały współczesne metody poszukiwania osób zaginionych, do których zalicza się: progresję wiekową, współpracę z wyspecjalizowanymi psami, badania georadarowe, sonary, a także kamery termowizyjne i noktowizyjne. Koniec rozdziału został poświęcony opisowi postępowania w przypadku ujawnienia osoby lub zwłok o nieustalonej tożsamości oraz przeglądzie źródeł, w których umieszczane są zdjęcia i opisy osób zaginionych, takie jak m.in. portal Komendy Głównej Policji. Rozdział drugi skupia się na zobrazowaniu zjawiska zaginięcia z perspektywy społecznej oraz kryminologicznej. Problematyka zaginięć w ujęciu społecznym wskazuje następujące przyczyny zaginięć: problemy zdrowotne, konflikty w rodzinie, komplikacje w pracy, trudności finansowe oraz bezrobocie. Zwraca także uwagę na szerokie konsekwencje zaginięć, które oprócz osoby zaginionej dotykają przede wszystkim jej najbliższych. W aspekcie kryminologicznym zaginięcia osób obejmują przypadki, w których zniknięcie osoby związane jest z działalnością przestępczą. Do najczęstszych przyczyn zaginięć o podłożu kryminalnym należą m.in. porwania, handel ludźmi oraz zaginięcia upozorowane i wymuszone. W kolejnej części pracy zostały ukazane instytucje wspomagające poszukiwania osób zaginionych, do których zaliczyć można system Child Alert, Fundację Itaka oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Każda z nich, mimo iż w całkowicie odmienny sposób, przyczynia się do usprawnienia procesu poszukiwania osób zaginionych. W rozdziale czwartym zostały omówione sposoby analizy wybranych trzech najpopularniejszych mitów o zaginięciach tj. mit o konieczności odczekania doby lub dwóch przed złożeniem zawiadomienia o zaginięciu, mit o białych busach porywającym dzieci w celu sprzedaży ich organów oraz mit o wzmożonej liczbie zaginięć dzieci i nastolatków w wakacje. Zawarto również szczegółowy opis narzędzia badawczego, które posłużyło do analizy przekazów powielania mitów takich jak: sceny z filmów i seriali, artykuły prasowe oraz wpisy i posty na portalach społecznościowych. W następnym rozdziale zostały zaprezentowane wyniki badań, które pozwoliły na dokładne scharakteryzowanie współczesnej mitologii dotyczącej zaginięć. Ujawniono przyczyny zaginięć, wskazano grupy społeczne, do których się odnoszą oraz omówiono różnice pomiędzy przekazami powielania mitów a rzeczywistością. Ostatni rozdział poświęcony został interpretacji, przedstawionych we wcześniejszej części, rezultatów wyników badań oraz wnioskom.

The aim of this master’s thesis to present the issue of disappearances, to discuss the most important issues related to this phenomenon and to conduct a detailed analysis of the most popular myths concerning disappearances and to compare them with the actual state of affairs. The master's thesis is divided into six chapters. The first chapter presents the status of a missing person as it exists in the Polish legal order and the division of missing persons into three levels, which help determine the type and scope of search activities undertaken. Then, the method of conducting proceedings against missing persons was discussed, both in Poland and abroad. Modern methods of searching for missing persons were introduced, which include age progression, cooperation with specialized dogs, GPR surveys, sonar, as well as thermal and night vision cameras. The end of the chapter is devoted to a description of the procedure to be followed in the event of the discovery of a person or corpse of undetermined identity, and a review of sources where photos and descriptions of missing persons are posted, such as the website of the Police Headquarters. Chapter two focuses on depicting the phenomenon of disappearance from a social and criminological perspective. The issue of disappearances from a social perspective identifies the following causes of disappearances: health problems, family conflicts, complications at work, financial difficulties and unemployment. It also draws attention to the wide consequences of disappearances, which, in addition to the missing person, primarily concern their loved ones. In the criminological aspect, missing persons include cases in which the disappearance of a person is related to criminal activity. The most common causes of criminal disappearances include kidnapping, human trafficking, and staged and enforced disappearances. The next part of the master’s thesis presents institutions supporting the search for missing persons, which include the Child Alert system, the Itaka Foundation and the Commissioner for Human Rights. Each of them, although in completely different ways, contributes to improving the process of searching for missing persons. Chapter four discusses the methods of analyzing the three most popular myths about disappearances, i.e. the myth of having to wait a day or two before filing a missing person report, the myth of white buses kidnapping children to sell their organs, and the myth of the increased number of disappearances of children and teenagers during the holidays. Also included is a detailed description of the research tool used to analyze the messages of reproduction of myths such as scenes from movies and TV series, newspaper articles, and posts and posts on social networks. The next chapter presents the results of research that allowed for a precise characterization of contemporary mythology concerning disappearances. The causes of disappearances in contemporary mythology are revealed, the social groups to which they refer are indicated, and the differences between the accounts of the reproduction of myths and reality are discussed. The last chapter is devoted to interpreting, presented in the earlier section, the results of the research results and my own reflections.