Lesbian Studies at the Intersection of Sociology and Cultural Geography

Niniejsza rozprawa doktorska jest wieloaspektową naukową interwencją z wewnątrz niezbędnie interdyscyplinarnego pola studiów lesbijskich (ang. lesbian studies). Jej głównym celem jest wprowadzenie nowego modelu lesbijskich podmiotowości (ang. lesbian subjectivities), który by zastąpił zbyt rozpowszechniony dyskurs lesbijskiej tożsamości, który przenika to, co akademickie, społeczne, i jednostkowe. W tym świetle, niniejsza subwersywna praca krytycznie bada zastaną konstrukcję i stan rzeczy dot. kobiecych płci i seksualności. Czerpie przy tym z socjologii zaangażowanej, socjologii wiedzy i socjologii seksualności, lecz jej najbardziej znaczące przecięcie leży w zastosowaniu geografii człowieka ze szczególnym uwzględnieniem geografii seksualności—pola, które nie istnieją w polskiej przestrzeni społecznej i instytucjonalnej. Ponieważ rozprawa może być uznana za kulturową operację na języku, perspektywa queer jest zastosowana jako metoda z jednej strony obalenia powszechnych konstrukcji naukowych, a z drugiej— odzyskiwania tego, co lesbijskie. Mając to wszystko na uwadze, Wstęp formułuje ogólne cele rozprawy, wprowadza metodę queer, wyjaśnia epistemologię nauki oraz jej znaczenie dla podejmowanego tematu, jak i oferuje pogłębioną analizę roli zarówno interdyscyplinarności, jak i języka dla celów niniejszej pracy. Ta część odpowiada także na pytanie o to, jaki rodzaj społeczeństwa jest pożądany w świetle wszystkich tych rozważań, jak i, następnie, precyzuje wagę pojęć przywileju i opresji, a także sytuuje ‘Ja’ autorki rozprawy w odniesieniu do tychże. Jest tu także opisana struktura tomu. Rozdział Pierwszy wprowadza znaczenie socjo-geograficznego kontekstu i wyjaśnia problem z polską lesbijką. Oferuje wgląd w dyskursy feministyczne w odniesieniu do ich kolejnych podejść do seksualności. Następnie wprowadzone są lesbijskie feminizmy jako właściwy cel do osiągnięcia na wielu poziomach, choć taki, który będzie potem odpowiednio zmodyfikowany. Ta część rozprawy kończy się szczegółową rekonstrukcją kobiecości jako punkt wyjścia dla dalszych konceptualizacji. Kwestia podmiotowości jest krótko omówiona. Rozdział Drugi argumentuje przeciwko używaniu pojęcia ‘tożsamość’ w nauce. Wyjaśnia w jakim zakresie stało się to irracjonalne, hamujące i szkodliwe, a także jak doprowadziło do tego, co autorka nazywa szeroko rozpowszechnionym chaosem koncepcyjnym zarówno społecznie, jak i w niejednej dyscyplinie. By dalej zilustrować to zagadnienie, autorka przedstawia zagrożenia związane z czymś, co nazywa ‘rolą lesbijską’ (kontynuacja konceptualizacji Mary McIntosh nt. ‘roli homoseksualnej’), a także zniechęca do, i zrywa z, pojęciami lesbijskiej społeczności oraz lesbijskiego świata społecznego. W miejsce tego wprowadza wyobrażenie właściwych podmiotów lesbijskich (ang. lesbian subjects). Rozdział Trzeci zajmuje się lesbijską refleksyjnością, seksualnym wymiarem lesbijskości, procesem podmiotowości, i jego celem jest konceptualizacja lesbijskich obywatelstw (ang. lesbian citizenships). Rozdział Czwarty wprowadza koncepcję intersekcjonalności stosowaną w feminizmach, jak i rozpatruje specyfikę widzialności (ang. visibility) oraz różnicy (ang. difference). Wprowadzona zostaje lesbijska etyka queer oraz poczynione są refleksje dot. lesbijskich obywatelstw w Polsce. Rozdział Piąty oferuje krytyczne refleksje dot. studiów nad seksualnością (ang. sexuality studies) oraz obronę studiów kulturowych (ang. cultural studies). Przede wszystkim jednak prezentuje siedemnaście współczesnych programów studiów gender (ang. gender studies) i studiów kobiecych (ang. women’s studies) z prawie całego świata celem wykazania ich dalece rozpowszechnionych nieadekwatności i błędnych założeń. Właściwy program studiów lesbijskich jest następnie zaproponowany razem z rekomendacjami metodologicznymi w kwestii adekwatnych jakościowych i ilościowych metod badawczych oraz pytań badawczych, które miałyby być zastosowane celem zarówno rozwinięcia kwestii lesbijskich podmiotowości oraz ulepszenia bieżącego stanu rzeczy w obrębie studiów gender. Autorka mobilizuje tu także do uwzględnienia oddzielnej dyscypliny geografii człowieka. Zakończenie jest krótką subwersywną relacją dot. tego, w jaki sposób projekt ten jest zaledwie początkiem i jako taki nie powinien oferować formalnego zwieńczenia. To powiedziawszy, część ta koncentruje się na wszystkich naukowych przecięciach i użyciach omawianych treści, pośród których socjologia wiedzy wydaje się być terenem dominującym oraz wspólnym mianownikiem. Podsumowując, ta pionierską rozprawę należy uznać za próbę z jednej strony ustanowienia oddzielnego oficjalnego dyskursu studiów lesbijskich w polskiej nauce, a z drugiej wprowadzenia nakierowanych na różnicę feminizmów lesbijskich do przestrzeni społecznej. Bardziej jednostkowo natomiast, projekt ten ma być zachętą do ujmowania swoich własnych przecięć i intymności jako podmiotowości, tj. trybów seksualnej i emocjonalnej auto-kreacji, a nie narzucanych z zewnątrz tożsamości.

This doctoral dissertation is a multi-faceted academic intervention from within the necessarily interdisciplinary field of lesbian studies. Its main purpose is the introduction of a new model of lesbian subjectivities that would replace the much too common discourse of the lesbian identity that permeates the academic, the social, and the individual. In this light, this subversive work critically investigates the current construction and state of affairs concerning female genders and sexualities. It draws from engaged sociology, sociology of knowledge, and sociology of sexuality, but its most significant intersection lies in the application of human geography in general and geographies of sexualities in particular—fields that are non-existent in the Polish social and institutional spaces. Since the dissertation can be considered a cultural operation on language, queer perspective is applied as a method of subverting common academic constructions on the one hand, and reclaiming the lesbian on the other. With all this in mind, the work's Introduction defines the overall objectives, introduces the queer method, explains the epistemology of science and its relevance to the subject matter, and offers an in-depth analysis of the role of both interdisciplinarity and language for the purposes herein. This part also answers the question about what kind of society is desirable in the light of all these considerations as well as, further, it clarifies the importance of notions of privilege and oppression, and situates the dissertation's author's Self with regard to these. The structure of the whole volume is also introduced. Chapter One introduces the significance of the socio-geographical context and explains the problem with the Polish lesbian. It offers an insight into feminist discourses in terms of their consecutive approaches to sexuality. Lesbian feminisms are then introduced as the actual objective, albeit one that will be properly modified, to be achieved on many a level. This part of the dissertation ends with a thorough reconstruction of femininity as a point of departure for further conceptualisations. The question of subjectivity is briefly introduced. Chapter Two argues against the use of the concept of 'identity' in the academia. It explains how irrational, inhibiting, and harmful this has been, and how it has resulted in what the author terms a widespread conceptual chaos both socially and within many a discipline. To further illustrate the point, the dangers of what the author calls 'the lesbian role' are clarified as a follow-up on Mary McIntosh's 'homosexual role', as well as the concepts of the lesbian community and the lesbian social world are discouraged and disengaged. The idea of proper lesbian subjects is now introduced. Chapter Three looks into lesbian reflexivity, the sexual dimension of lesbianity, the process of subjectivity, and aims at conceptualising lesbian citizenships. Chapter Four introduces the concept of intersectionality as applied to feminisms, and deals with the specificity of visibility and difference. Queer lesbian ethics is introduced and reflections on lesbian citizenships in Poland are shared. Chapter Five offers critical thoughts on sexuality studies and the defence of cultural studies. Above all, it presents seventeen contemporary gender and women's studies programmes from almost all over the world in the attempt to demonstrate their widespread incapacities and mistaken assumptions. A proper lesbian-studies programme is offered along with methodological recommendations regarding relevant qualitative and quantitative research methods and research questions to be applied in order to both advance the question of lesbian subjectivities and improve the current state of affairs within gender studies. A separate discipline of human geography is encouraged, too. The Conclusion is a brief subversive account of how this project is merely a beginning and as such should not offer a formal ending. This said, the part focuses on all the academic intersections and uses of the contents in question, among which the sociology of knowledge appears to be the dominant site and the common denominator. Altogether, this pioneering dissertation ought to be considered an attempt at establishing a separate official lesbian-studies discourse in the Polish academia on the one hand, and introducing the idea of difference-oriented lesbian feminisms on the social level on the other. More individually, however, the project serves as an encouragement to start conceiving of one's own intersections and intimacies in terms of subjectivities, i.e. modes of a sexual and emotional auto-creation, rather than externally-driven identities.