Podstawy normatywne nowej regulacji Rynku Rolnego w Unii Europejskiej

Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest przedstawienie mechanizmów prawnych regulacji rynków rolnych funkcjonujących w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, z uwzględnieniem jej ewolucji. Rozwój prawa europejskiego, a w szczególności prawa rolnego w Unii Europejskiej, pozwala na wskazanie instrumentów prawnych, które stanowiły najważniejsze etapy ewolucji tego prawa. Jednym ze zbiorów takich mechanizmów prawnych jest organizacja rynku rolnego w Europie. W dysertacji zaprezentowano kluczowe regulacje prawne obowiązujące na rynku rolnym w Unii Europejskiej i ich wpływ na unormowania prawa polskiego. Jednym z celów rozprawy doktorskiej było przedstawienie propozycji zmian Wspólnej Polityki Rolnej w kontekście rozwoju polskiego rolnictwa i zmian warunków rynkowych, a co istotne – dostosowaniu jego regulacji prawnych do jednolitego rynku Unii Europejskiej. Ponadto dokonano szerokiej prezentacji wybranych polskich rynków rolnych opisując dotyczące ich regulacje obowiązujące w Polsce przed i po akcesji do Unii Europejskiej. Przy omawianiu regulacji przeanalizowano formy wsparcia rynków rolnych przewidziane w przepisach krajowych i Unii Europejskiej. W tekście pracy dokonano również przeglądu i analizy funkcjonowania poszczególnych podmiotów publicznych zajmujących się rynkiem rolnym. Stwierdzono istnienie znaczących niespójności prawa europejskiego i krajowego w obszarze rynków rolnych. Udowodniono, że zasady finansowania w poszczególnych państwach są zróżnicowane, a poziom dotacji nie jest jednakowy, w związku z czym występuje nierównomierny rozwój produkcji w poszczególnych krajach i różnych sektorach. Następująca ewolucja systemu funkcjonowania rynku rolnego obejmuje nie tylko instrumenty prawne na rynku rolnym, lecz także podmioty administracji publicznej, które uczestniczą w tym procesie. W obrocie międzynarodowym można również dostrzec ewolucję w funkcjonowaniu rynku rolnego. Wynika ona przede wszystkim z umów międzynarodowych. Wkraczanie na nowe rynki w zmienionych warunkach prawnych będzie wymagało nie tylko wypracowania nowych instrumentów prawnych, lecz przede wszystkim wykształcenia nowych form administracji publicznej, która będzie nadzorowała funkcjonowanie takich rynków. W ramach Wspólnej Polityki Rolnej rynki rolne są ważnym mechanizmem interwencjonizmu państwowego. W niniejszej dysertacji wielokrotnie dowodzono, że konstrukcja jednolitego rynku rolnego w odniesieniu do najbardziej strategicznych produktów jest oparta na pomocy publicznej. Przeprowadzone badania wykazały, że potrzeba ujednolicenia instrumentów prawnych stosowanych w europejskim rynku rolnym to najważniejszy postulat de lege ferenda. Ważne, aby homogeniczny rynek był oparty na jednolitych zasadach i spójnym prawie, gdyż zapewnia to najbardziej efektywne funkcjonowanie rynków rolnych. Udowodniono istotny wkład Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej na regulacje prawne w zakresie rynków rolnych. Akcesja Polski do Wspólnoty Europejskiej oznacza bowiem przyjęcie jej całego dorobku legislacyjnego, w tym także rozwiązań regulujących sektor rynków rolnych. Proces tych zmian był i jest nadal szczególnie dynamiczny w poszczególnych sektorach oraz wymaga kontynuowania prac legislacyjnych.

The subject of the doctoral dissertation is to present the legal mechanisms for regulating agricultural markets operating under the Common Agricultural Policy, including its evolution. The development of European law, and in particular agricultural law in the European Union, allows to indicate legal instruments that constituted the most important stages of the evolution of this law. One of the collections of such legal mechanisms is the organisation of the agricultural market in Europe. The dissertation presents key legal regulations in force on the agricultural market in the European Union and their impact on the regulation of Polish law. One of the objectives of the doctoral dissertation was to present proposals for changes in the Common Agricultural Policy with regards to the development of Polish agriculture and changes in market conditions, and, importantly, to adapt its legal regulations to the single market of the European Union. In addition, the dissertation presents a broad description of selected Polish agricultural markets and their regulations in force in Poland before and after accession to the European Union. The discussion of the regulations included an analysis of the types of support for agricultural markets provided for in national and European Union regulations. The work also reviews and analyses the functioning of individual public entities dealing with the agricultural market. There were significant inconsistencies in European and national law in the area of agricultural markets. It was proven that funding rules vary from country to country, and the level of subsidies is not the same, leading to uneven production development in individual countries and different sectors. The evolution of the agricultural market system includes not only legal instruments on the agricultural market, but also public administration entities that participate in this process. In international trade, we can also observe an evolution in the functioning of the agricultural market. It mainly results from international agreements. Entering new markets on changed legal conditions will require not only the development of new legal instruments, but above all the development of new forms of public administration that will oversee the functioning of such markets. Within the Common Agricultural Policy, agricultural markets are an important mechanism of state interventionism. This dissertation repeatedly argues that the construction of the single agricultural market for the most strategic products is based on state aid. The conducted research showed that the need to standardize the legal instruments used in the European agricultural market is the most important de lege ferenda postulate. It is important that a homogeneous market is based on uniform principles and consistent law, as this ensures the most efficient functioning of agricultural markets. A significant contribution of the European Union's Common Agricultural Policy to legal regulations in the field of agricultural markets was proven. Poland's accession to the European Community means the adoption of its entire legislative acquis, including solutions regulating the agricultural markets sector. The process of these changes has always been particularly dynamic in individual sectors and requires further legislative work.