Rola i miejsce UE w tworzeniu ładu międzynarodowego

Pandemia COVID19, pierwszy na tę skalę prawdziwie globalny kryzys, przyniósł ze sobą turbulencje i zawirowania na arenie globalnej. Podobnie jak w wyniku poprzedniego kryzysu, ekonomiczno‑finansowego z 2008 r., dochodzi do kolejnego przetasowania pomiędzy największymi podmiotami (graczami) na globie, a dostępne dane i notowane zjawiska oraz procesy zdają się dowodzić – to teza wyjściowa – dwóch podstawowych megatrendów: • Coraz bardziej odchodzimy od „jednobiegunowej chwili” w postaci abso- lutnej dominacji USA na światowej scenie na rzecz porządku wielobiegu- nowego, choć spór toczy się o to, ile konkretnie tych nowych biegunów miałoby być (najczęstsza wersja: dwa supermocarstwa – USA i Chiny oraz kilka mocarstw, jak Indie, Rosja czy Brazylia). • Ponownie, jak po 2008 r., centrum gospodarcze i handlowe świata przenosi się w znacznym stopniu z Atlantyku na Pacyfik, przy czym podczas pandemii ta tendencja jak najbardziej obejmuje także konkurencję w sferze wysokich technologii. W tym kontekście pojawia się pytanie o miejsce i rolę Unii Europejskiej (UE) w wyłaniającej się nowej globalnej konfiguracji. Staje się ono tym bardziej uzasadnione z trzech podstawowych powodów: • zaznaczonych powyżej mega trendów; • brexitu; • specyficznego charakteru UE, będącej raczej mocarstwem normatywnym, i sfery soft power. Ten specyficzny charakter niezmiernie utrudnia jej działanie i oddziaływanie w świecie konkurencji wielkich mocarstw, jaką przyniosła ze sobą administracja Donalda Trumpa w USA po 2017 roku, albowiem od tamtej pory najwyraźniej przeszliśmy do nowego etapu w polityce międzynarodowej – czyli okresu wzrostu państw narodowych oraz znaczenia czynników mocarstwowości i siły (power politics), w których to ramach bardziej liczy się potencjał (ekonomiczny, handlowy, militarny czy terytorialny, a ostatnio także technologiczny), a więc tzw. hard power oparta na sile, potencjale i mocy, niż konsensus, uzgadnianie stanowisk i stały dialog, jak jest w przypadku UE. Po tych uwagach wstępnych przejdźmy do dwóch podstawowych części tego wywodu, czyli próby wskazania wyróżników tego nowo wyłaniającego się ładu, a następnie próby umiejscowienia w nim UE.