Polityka odstraszania nuklearnego Wielkiej Brytanii w świetle realizmu neoklasycznego

Przedmiotem pracy jest ewolucja polityki odstraszania nuklearnego Wielkiej Brytanii rozumianej jako część brytyjskiej polityki bezpieczeństwa związana z dostępem oraz eksploatacją broni nuklearnej. Badania obejmują okres pomiędzy rozpoczęciem brytyjskiego programu broni nuklearnej pod koniec lat 40. XX wieku, a decyzją z 18 lipca 2016 roku o budowie nowej generacji strategicznych okrętów podwodnych przenoszących pociski z bronią atomową. Celem niniejszej pracy jest ukazanie polityki odstraszania nuklearnego Wielkiej Brytanii, przy jednoczesnym wskazaniu, opisaniu i wyjaśnieniu najważniejszych determinantów względnej trwałości brytyjskiego kursu w tym zakresie. Osiągnięciu tego zamiaru służy wyeksponowanie najważniejszych cech charakterystycznych oraz tendencji historycznie kształtujących politykę odstraszania nuklearnego Zjednoczonego Królestwa i przeanalizowanie ich w kontekście decyzji o odnowieniu brytyjskiego odstraszania nuklearnego. Analizując przedmiotowe zagadnienie, autor niniejszej dysertacji wykorzystał teorię realizmu neoklasycznego, która umożliwia uwzględnienie w procesie badawczym szeregu zmiennych wewnątrzpaństwowych przy jednoczesnym uznawaniu kluczowej roli presji systemu międzynarodowego. Wybór realizmu neoklasycznego umożliwił przeanalizowanie istoty trwałości podejścia Wielkiej Brytanii do problematyki odstraszania nuklearnego w kontekście zmieniających się uwarunkowań międzynarodowych. Autor sformułował hipotezę że pomimo, że pierwotną przesłanką rozwoju programu nuklearnego Zjednoczonego Królestwa był cel zapewnienia bezpieczeństwa państwu w kontekście występowania określonych zagrożeń zewnętrznych), decydujący wpływ na istotę brytyjskiej polityki odstraszania nuklearnego mają zakorzenione w tradycji politycznej przekonania o mocarstwowości Wielkiej Brytanii, jak również chęć wzmacniania strategicznego partnerstwa ze Stanami Zjednoczonymi. Wskazane czynniki są przyczynami trwałości brytyjskiej polityki odstraszania nuklearnego, której kurs pozostaje relatywnie niezmienny wobec zmian zachodzących w porządku międzynarodowym. Rozprawa została podzielona na sześć rozdziałów stanowiących trzy główne części: teoretyczną (I rozdział), deskryptywną (II rozdział) oraz eksplanacyjną (rozdziały III-VI). Przedmiotem pierwszego rozdziału pracy była teoria realizmu neoklasycznego oraz zarysowanie dorobku teoretycznego w odniesieniu do polityki państwa w zakresie odstraszania nuklearnego. W rozdziale drugim, został scharakteryzowany proces ewolucji najważniejszych płaszczyzn polityki odstraszania nuklearnego: wymiaru militarnego, wymiaru międzynarodowego oraz wymiaru doktrynalno-operacyjnego. W trzech kolejnych rozdziałach, opierając się na wytycznych wynikających z metodologii oraz założeń realizmu neoklasycznego, przeprowadzono analizę kolejnych etapów kształtowania polityki odstraszania nuklearnego Wielkiej Brytanii: oceny szans i zagrożeń, adaptacji strategicznej oraz mobilizacji i wykorzystania zasobów. Rozdział szósty poświęcony został analizie studium przypadku decyzji Zjednoczonego Królestwa z 2016 roku o rozpoczęciu programu budowy strategicznych okrętów podwodnych nowej generacji. Autor postanowił zwrócić uwagę na zagadnienie ciągłości i zmiany brytyjskiej polityki odstraszania nuklearnego poprzez porównanie uwarunkowań decyzji z 2016 roku z uwarunkowaniami okresu zimnej wojny.

The field of research undertaken in this dissertation is the evolution of nuclear deterrence policy of United Kingdom understood as a part of British security policy connected with the nuclear weapon operations and its accessibility. The study covers the period between the beginning of the British nuclear weapons program in the late 1940s and the decision of July 18, 2016 to build a new generation of strategic submarines carrying nuclear weapons. The purpose of distertation is to present the UK's nuclear deterrent policy development, with regarding to the main determinants of its relative sustainability. The main research tool in the prepared thesis was neoclassical realism, one of the currents of a realistic paradigm in the science of international relations. The hypothesis of the dissertation was comprised of the following sentence: in spite of the fact that underlying rationale for the development of nuclear programme of the United Kingdom was ensuring national security in the context of external threats, a conviction about power status of United Kingdom, deeply rooted in the political tradition, has a decisive influence on the substance of British nuclear deterrence policy, as well as the intention to reinforce strategic partnership with the United States. The above-mentioned factors constitute cause of the sustainability of British nuclear deterrence policy, the course of which remains relatively unchanged with regard to changes taking place in the international order.For the proper conduct of the research process, including the verification of the hypothesis posed, this dissertation is divided into six chapters constituting three main parts: theoretical part (Chapter I), descriptive part (Chapter II) and explanatory part (Chapter III-VI). The subject of Chapter I are theoretical and methodological aspects of the subject and, in particular, neoclassical realism theory and nuclear deterrance policy. The purpose of Chapter II is to characterise the development of most important levels of nuclear deterrence policy: military dimension, international dimension in terms of cooperation of the United Kingdom with partners and nuclear posture dimension. The structure of the explanatory part of the distertation is constructed on the basis of research guidelines resulting from methodology and assumptions of neoclassical realism theory. According to these guidelines, the study of state policy-making should be divided into three phases (threat and opportunities assessment, strategic adjustment, mobilisation/resource extraction), which corresponds in this dissertation to Chapter III, Chapter IV and Chapter V. The subject of Chapter VI is an analysis of a case-study of the decision of the United Kingdom from 2016 on launching a building programme of strategic new generation submarines, which will substitute currently used submarines constituting the sole instrument of nuclear deterrence of the United Kingdom. The purpose of this chapter is the completion of previous research by conducting an in-depth analysis of a particular decision with the use of guidelines of neoclassical realism theory concerning each of three phases of establishing nuclear deterrence policy as described previously. Such a solution enables the assessment of continuity and change of British nuclear deterrence policy after the end of the Cold War