The influence of community level humanitarian mediation on violence mitigation and civilian protection in armed conflicts

Przedłużające się konflikty zbrojne i przemoc dotykają jedną czwartą światowej populacji i zaspokajają 80% wszystkich potrzeb humanitarnych (ONZ, 2022; Bank Światowy, 2022). Imperatywem humanitarnym jest ochrona i ratowanie życia, a w warunkach konfliktów zbrojnych podmioty humanitarne działają na rzecz łagodzenia przemocy, ograniczania naruszeń praw człowieka oraz zwiększania bezpieczeństwa i ochrony ludności cywilnej. Mediacja humanitarna jest metodą rozwiązywania konfliktów wykorzystywaną do osiągnięcia tych celów. Jest to proces, w którym zaufana strona trzecia jest zaangażowana w ułatwianie komunikacji między stronami konfliktu, tak aby mogły one znaleźć własne, wzajemnie akceptowalne rozwiązania. Strony muszą zaangażować się w proces dobrowolnie, a mediator musi być neutralny i bezstronny (Humanitarian Mediation Network, 2018). W warunkach konfliktów zbrojnych procesy rozwiązywania konfliktów, takie jak mediacja, zwykle odbywają się na szczeblu politycznym i koncentrują się na zapewnieniu pokoju. Procesy te są jednak złożone i długotrwałe. W niewielkim stopniu zapewniają one również bezpieczeństwo i ochronę ludności cywilnej żyjącej w warunkach skrajnej przemocy i niestabilności. Mediacja humanitarna (HM) odbywa się na poziomie społeczności i opiera się na celach humanitarnych, aby ratować życie i łagodzić przyczyny ludzkiego cierpienia. Stwierdzono, że zmniejsza ona liczbę przypadków przemocy i naruszeń praw człowieka w społecznościach i prowadzi do trwałych okresów zwiększonego bezpieczeństwa (Wadley, 2017; Reardon, Wolfe i Ogbudu, 2021; Duursma, 2021). W kontekście brutalnych konfliktów zbrojnych HM stosuje się, gdy konflikt a) nasilił przemoc, b) zmusił ludzi do wysiedlenia i zahamował ich powrót do domu, c) uniemożliwił społecznościom dostęp do pomocy humanitarnej lub podstawowych usług oraz d) doprowadził do naruszenia podstawowych praw człowieka. Każda z tych sytuacji stanowi inny problem dla społeczności. Aby ocenić skuteczność ZZ w poprawie warunków życia osób dotkniętych konfliktem zbrojnym, należy rozpatrywać je indywidualnie. Niniejsze badanie analizuje wpływ ZZ na łagodzenie przemocy i zwiększanie ochrony społeczności cywilnych w każdej z tych sytuacji poprzez analizę różnych studiów przypadku. Celem jest zrozumienie, w jakich sytuacjach procesy te są najbardziej korzystne dla społeczności i w jaki sposób. Takie rozpowszechnianie prowadzi do jaśniejszego ogólnego obrazu wpływu HM, aby rozważyć, w jaki sposób może on być lepiej wykorzystywany przez podmioty humanitarne w celu ochrony ludzi żyjących w konflikcie zbrojnym. Stwierdzono, że wpływ HM różni się w zależności od sytuacji humanitarnej, do złagodzenia której jest stosowany. HM jest najbardziej korzystne w ograniczaniu przemocy, ułatwianiu powrotów przesiedleńców i poprawie dostępu do pomocy humanitarnej i podstawowych usług. Jego wpływ jest mieszany, gdy jest stosowany w celu zwiększenia poszanowania praw podstawowych i zapobiegania wysiedleniom. W każdej sytuacji humanitarnej wyniki HM zmieniają się w zależności od rodzaju mediatora i obecności lub braku agresji państwa wobec ludności cywilnej.

Protracted armed conflicts and violence affect a quarter of the world’s population and drive 80% of all humanitarian needs (UN, 2022; World Bank, 2022). The humanitarian imperative is to protect and save lives and in settings of armed conflicts, humanitarian actors work to mitigate violence, limit human rights violations and enhance the safety and protection of civilians. Humanitarian mediation is a conflict resolution method used to achieve these aims. It is a process in which a trusted third party is engaged to facilitate communication between conflicting parties so that they find their own mutually acceptable solutions. Parties must engage in the process voluntarily and the mediator must be neutral and impartial (Humanitarian Mediation Network, 2018). While conflict resolution processes, such as mediation, commonly occur at a political level with a focus on establishing peace, they are often complex and time-consuming. Moreover, they may not adequately address the security and protection needs of civilians facing extreme violence and volatility. Humanitarian mediation (HM) takes place at the community level and is grounded in humanitarian objectives to save lives and mitigate the causes of human suffering. It has been found to reduce incidents of violence and human rights violations and to foster sustained periods of increased security within communities (Wadley, 2017; Reardon, Wolfe and Ogbudu, 2021; Duursma, 2021). In violent armed conflict contexts, HM is used when the conflict has a) increased violence, b) forced the displacement of people and inhibited their return home, c) prevented communities from accessing humanitarian aid or basic services and d) led to violations of people’s basic rights. Each of these situations presents distinct challenges for communities affected by the conflict. Consequently, evaluating the effectiveness of HM in improving conditions for those impacted by armed conflict requires a consideration of each situation individually. This research analyses the influence of HM to mitigate violence and increase protection of civilian communities in each of these situations through analysing various case studies. The intention is to understand in which situation these processes are most beneficial for communities and in what ways. This dissemination leads to a clearer overall picture of the impact of HM, to consider how it can be better utilised by humanitarian actors to protect people living through armed conflict. It is found that the influence of HM does differ depending on the specific situation of humanitarian concern it is applied to mitigate. HM is most beneficial in reducing violence, facilitating returns of displaced people and improving access to humanitarian aid and basic services. Its influence is mixed when it is applied to enhancing respect for basic rights and preventing displacement. Additionally, in each situation of humanitarian concern, HM outcomes are altered depending on the type of mediator and the perpetration, or not, of state aggression towards civilians.