Translating Scots into Polish: Dialogue in Shuggie Bain by Douglas Stuart and its Polish translation

Niniejsza praca przedstawia analizę polskiego przekładu dialogów w powieści „Shuggie Bain” autorstwa Douglasa Stuarta. Celem pracy było ustalenie, jakie strategie i techniki tłumaczeniowe zostały wykorzystane do przetłumaczenia znaczników dialektalnych obecnych w dialogach powieści, a także ocena skuteczności zastosowanych rozwiązań. W rozdziale 1 omówiono pojęcia dialektu, języka oraz języka standardowego. Rozdział 2 opisuje przekład literacki jako dziedzinę przekładu oraz pochyla się nad problematyką dialektu w przekładzie, opisując dziesięć strategii tłumaczenia dialektu przedstawionych przez Berezowskiego (1997). Rozdział 3 przedstawia historyczny i kulturowy kontekst scots jako języka oraz jego postrzegany status w Wielkiej Brytanii w dzisiejszych czasach, wyjaśniając również jego pozycję wobec języka angielskiego. Opisuje również sytuację językową w Glasgow i cechy Glasgow Vernacular. W następującej później części analitycznej dialogi zarówno oryginalnego tekstu powieści, jak i jej polskiego tłumaczenia zostają zbadane pod kątem znaczników dialektalnych, które są następnie analizowane porównawczo. Rustykalizacja i kolokwializacja są zidentyfikowane jako strategie przekładu dialektu najczęściej stosowane przez tłumacza. Praca omawia implikacje wynikające z ich użycia wobec polskich czytelników powieści, a następnie ocenia rozwiązania zastosowane przez tłumacza jako skuteczne.

This thesis presents an analysis of the Polish translation of dialogue in the novel “Shuggie Bain” by Douglas Stuart. The aim of the thesis was to identify which strategies and techniques were used to translate the dialect markers present in the dialogue of the novel, as well as to analyse the extent to which the solutions were successful. Chapter 1 discusses the concepts of dialect, language and standard language. Chapter 2 describes literary translation as an area of translation and focuses on the issue of dialect in translation, describing the ten dialect translation strategies proposed by Berezowski (1997). Chapter 3 introduces the historical and cultural context of Scots as a language and its perceived status in the United Kingdom in the present day, explaining also its relationship with the English language. It also describes the linguistic situation in Glasgow and the features of Glasgow Vernacular. In the analytical section which follows, the dialogue of both the original novel and its Polish translation is examined in terms of dialect markers, which are then analysed comparatively. Rusticalization and colloquialization are identified as the dialect translation strategies used most often by the translator. The implications of their usage for the Polish readership of the novel are discussed, and the solutions applied by the translator are then evaluated to be overall successful.