Skuteczność prawa międzynarodowego w porządku prawnym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Głównym celem rozprawy doktorskiej pt. „Skuteczność prawa międzynarodowego w porządku prawnym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” było zbadanie wpływu prawa międzynarodowego w wewnętrzny porządek prawny PRL i ocena rozwiązań z perspektywy obecnie obowiązującej ustawy zasadniczej. Celami pobocznymi było ukazanie wpływu dorobku doktryny prawa międzynarodowego okresu PRL na ukształtowanie się współczesnych norm konstytucyjnych a także wykazanie wpływu działań politycznych na skuteczność prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym PRL. Przyjęty współcześnie pogląd, iż w PRL umowy międzynarodowe obowiązywały ex proprio vigore w prawie wewnętrznym, wymagał głębszej analizy w ujęciu doktrynalnym oraz interdyscyplinarnym, stąd autor zdecydował się na podjęcie tej tematyki. W ramach dysertacji autor zdecydował się na wybór następujących metod badawczych: dogmatycznej, prawno-porównawczej w ujęciu historycznym i geograficznym analizy orzecznictwa sądowego oraz metody statystycznej. Analiza orzecznictwa sądowego składała się jako idealne dopełnienie każdej z wymienionych metod, jak również posłużyła do poszerzenia analizowanych wcześniej zagadnień o charakterze teoretycznym. W pierwszej części rozprawy autor zdecydował się na zastosowanie metody dogmatycznej by w dalszych jej częściach poprzez odpowiednie zastosowanie metody historyczno-prawnej, analitycznej i ilościowej zestawić analizowane zagadnienia w celu wyciągnięcia wniosków i odpowiedzi na pytania badawcze. W końcowej części została użyta metoda komparatystyczna by potwierdzić wyciągnięte wcześniej, w oparciu o wskazane metody, wnioski. W dysertacji podsumowano również wyniki przeprowadzonych dotychczas badań, dokonano porównania kwestii problemowych podnoszonych przez doktrynę oraz praktykę wymiaru sprawiedliwości. Celom badawczym podporządkowana jest struktura rozprawy. Składa się ona ze wstępu, czterech rozdziałów i zakończenia. W rozdziale pierwszym w oparciu o gruntowny przegląd literatury został wprowadzony wybrany aparat pojęciowy dotyczący zagadnienia relacji prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego w odniesieniu do tematu dysertacji. Omówiono w nim podstawowe teorie opisujące relacje między dwoma porządkami prawnymi: wewnętrznym jak i międzynarodowym. Omówiono również sposoby włączania normy międzynarodowej do porządku krajowego. W rozdziale drugim przedstawiony został zarys międzynarodowego położenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej po II wojnie światowej jak również tło historyczne najważniejszych wydarzeń tego okresu. W kolejnych częściach rozdziału omówiono zasady ustrojowe i konstytucje obowiązujące po 1944 roku, co było zabiegiem niezbędnym do wyprowadzenia wniosków, na podstawie zdarzeń opartych o wydarzenia historyczne. W rozdziale trzecim autor skupił się na wyodrębnieniu warstwy teoretycznej opartej na analizie zapisów konstytucyjnych jak również praktycznej poprzez badanie orzecznictwa. Rozdział rozpoczyna się od omówienia zagadnienia skuteczności prawa międzynarodowego oraz dziedzictwa traktatowego II RP w kontekście sukcesji zobowiązań międzynarodowych. Rozdział kończy się analizą okresu transformacji prawa. W ostatnim czwartym rozdziale autor zestawił propozycje poglądów doktryny okresu PRL z obecnie obowiązującymi mechanizmami obowiązywania prawa międzynarodowego w RP przyjętymi na gruncie konstytucji z 1997 roku, pokazując tym samym ewolucję jaka dokonała się w omawianej materii oraz niewielką skuteczność działania mechanizmu ex proprio vigore. W zakończeniu pracy dokonano końcowej analizy tematu w kontekście podjętych tez badawczych wraz ze sformułowaniem konkluzji de lege lata oraz rozwiązań ex ante. Do pracy dołączona jest w formie aneksu niepublikowana uchwała Rady Państwa i Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1968 r. w sprawie zawierania i wypowiadania umów międzynarodowych. Tekst został udostępniony autorowi w Departamencie Prawno – Traktatowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

The main goal of PhD thesis named "Effectiveness of international law in the legal order of the Polish People's Republic" is examine the influence of international law in the internal legal order of the Polish People's Republic (PRL) and assess previous solutions from the perspective of the current constitution. The side objectives were to show the influence doctrine of international law in the period of the People's Republic of Poland on the formation of contemporary constitutional norms, as well as the demonstration the impact of political activities on the effectiveness of international law in the internal law of the PRL. Contemporary view that in the PRL international agreements were in force ex proprio vigore in internal law, required a deeper analysis in doctrinal and interdisciplinary terms, hence the author decided to take up this subject. As part of the dissertation, author decided to choose the following research methods: dogmatic, legal-comparative in historical and geographical perspective, analysis of judicial decisions and statistical method. The analysis of judicial decisions was an ideal complement to each of these methods, as well as used to broaden the theoretical issues analyzed earlier. In the first part of the dissertation, the author decided to apply dogmatic method in further parts of it by appropriate application of the historical-legal, analytical and quantitative method to compile the analyzed issues in order to draw conclusions and answer research questions. In the final part, a comparative method was used to confirm previously drawn conclusions based on the indicated methods. The research structure is subordinated to the structure of the dissertation. It consists of an introduction, four chapters and summary. In the first chapter, based on a thorough literature review, a chosen conceptual apparatus was introduced regarding the issue of the relation of international law to internal law in relation to the topic of the dissertation. It discusses the basic theories describing relations between two legal systems: internal and international. Methods of including an international standard into the national order were also discussed. The second chapter presents an outline of international position of the Polish People's Republic after the Second World War as well as the historical background of the most important events of this period. The following parts of the chapter discuss the constitutional principles and constitutions applicable after 1944, which was a necessary procedure to derive conclusions based on events based on historical events. In the third chapter, the author focused on the separation of the theoretical layer based on the analysis of constitutional as well as practical provisions through the examination of case law. The chapter begins with discussing the issue of the effectiveness of international law and the treaty legacy of the Second Republic of Poland in the context of the succession of international obligations. The chapter ends with an analysis of the period of law transformation. In the last fourth chapter, the author combined proposals for views of the doctrine of the communist period with the currently valid mechanisms of international law in the Republic adopted in 1997, thus showing the evolution that has taken place in this matter and the low effectiveness of the mechanism ex proprio vigore. At the end of the dissertation, the final analysis of the subject was made in the context of the research theses taken together with the formulation de lege lata and ex ante solutions. An unpublished resolution of the State Council and the Council of Ministers of 28 December 1968 regarding the conclusion and termination of international agreements is attached as annex to this dissertation. The text of resolution has been made available to the author in the Legal and Treaty Department of the Ministry of Foreign Affairs.