Licencja
Cechy religijności Japończyków
Abstrakt (PL)
Dla zrozumienia roli religii w popkulturze szczególnie ważna jest teoria „gęstego opisu”, Clifforda Geertza, uwzględniająca powiązanie znaczeń w danej kulturze. Geertz, podobnie jak Mircea Eliade (1907-1986) definiujący religię jako szeroko pojętą relację do tego, co święte (sacrum), był przeciwny redukcjonistycznemu podejściu, jednak nie poszukiwał uniwersalnych wzorów religijności. Interesowały go konkretne tradycje religijne. Według niego religia jest systemem symboli, który ma na celu ustanowienie bardzo silnych, długotrwałych nastrojów i motywacji, które mają ogromną siłę oddziaływania. Ustanowienie takich nastrojów i motywacji następuje przez sformułowanie koncepcji pewnego ogólnego porządku rzeczywistości. Takie koncepcje muszą być spowite aurą realności, aby te nastroje i motywacje mogły wydawać się rzeczywiste. Dla Geertza religia nie dotyczyła tylko codziennej aktywności człowieka, ale oznaczała istnienie określonego poglądu na rzeczywistość, związanego z fundamentalnymi aspektami życia oraz z zakorzenionym w tym poglądzie etosem jako sposobem postępowania. Symbole to nie tylko idee i spisane znaki, mogą się one przejawiać w zachowaniu człowieka. Mogą być interpretowane w różny sposób, jednak przyciągają do siebie ludzi, którzy rozumieją je podobnie. Dla Geertza religia jest częścią kultury, a kultura oznacza znaczenia ukryte za symbolami lub też działaniem człowieka. Zgodnie z jego podejściem należy więc dokonać swoistego odkodowania pojęcia religijności w Japonii w szerokim kontekście różnorodnych zjawisk kulturowych. Japończycy często określają siebie mianem ‘niereligijnych”, jednak trzeba odkryć, co to znaczy w ich kulturze, a nie przekładać takich skojarzeń z kultury Zachodu, jak np. „osoba niereligijna, czyli ateista o światopoglądzie naukowym”.