(Re)definitions of History in Selected Novels by Julian Barnes

Julian Barnes uważany jest za postmodernistę obnażającego narracyjność historii, pamięci i tożsamości. Z pewnością, Barnes angażuje się w badania przeszłości w całej jej nieuchwytności. A jednak obsesja kwestiami historii u Barnesa przekracza granice postmodernistycznych powątpiewań i rekonstrukcji. Jego utwory pełne są pytań - „czy możliwa jest obiektywna historiografia?”, „jak możemy uzyskać dostęp do wiedzy historycznej”, „jak możemy zdefiniować historię?”. Rozważania nad tymi zagadnieniami sugerują zaangażowanie w epistemologiczną dominantę. A to oznaczałoby, że Barnes jest neomodernistą, który dostrzega niepewność rzeczywistości, a mimo to nie przestaje szukać odpowiedzi. Taka jest główna teza niniejszej rozprawy: mimo wszystkich postmodernistycznych sztuczek i ironicznych zwrotów, Barnes pozostaje poszukiwaczem wiedzy w historii, zachowując wiarę w istnienie „prawdy”. Odrzucając pokusę relatywizacji, próbuje odpowiedzieć na pytanie „co się tak naprawdę wydarzyło”, zachowując przy tym świadomość niekompletności wiedzy. Jego celem jest ukazanie procesu poszukiwania prawdy i uwidocznienie wad inherentnych w każdej wersji, skonstruowanie wizji przeszłości pomimo luk niepewności. Niniejsza praca zademonstruje to poprzez wnikliwą analizę wybranych powieści Barnesa, w połączeniu z weryfikacją faktów, umieszczając rozważania w różnych ramach teoretycznych. Przedstawi i przeanalizuje odpowiedzi oferowane przez Barnesa - wersje prawdy, które udaje mu się ustalić. Trzy aspekty historii będą poddane analizie: fragmentacja i fabulacja w historii, biografii i pamięci. Część I poświęcona jest „Historii świata w dziesięciu i pół rozdziałach”. Powieść ta tworzy swoistą arenę dla wszystkich kolejnych dyskusji - ukazuje różne aspekty problemu ludzkich zmagań z czasem, a jej fragmentaryczna struktura jest metaforą niekompletności zapisów historycznych. Część II poświęcona jest powieściom biograficznym - „Papuga Flauberta,” „Artur & George” oraz „Zgiełk czasu”. Pierwsza z nich to biografia Gustave'a Flauberta, napisana przez ciągle wątpiącego „autora”-narratora, którego celem może być rozmycie i zafałszowanie własnej historii. „Arthur & George” to podwójna biografia Arthura Conan Doyle'a i George'a Edalji, mało znanego adwokata uwięzionego pod wątpliwymi zarzutami, któremu Doyle próbował udzielić pomocy. Trzecią omawianą powieścią jest biografia Dmitrija Szostakowicza, dotykająca tematu tworzenia artystycznej całości ze zniekształconych fragmentów i odnajdywania swojego miejsca w ramach historii. (Nie)wiarygodność wielorakich relacji w każdym z utworów nie stoi w sprzeczności z powagą stawianych pytań i odpowiedzi, jakich udziela sobie na nie każdy czytelnik. Część III zajmuje się niedoskonałościami pamięci w powieściach “Anglia, Anglia”, “Pomówmy szczerze...”, “Miłość, itd.” oraz “Poczucie kresu”. To, co jest pamiętane, być może zostało wyselekcjonowane ze względu na swój potencjał narracyjny; może też być fikcją, ukrywającą nieznośny ból. Pamięć może ulec celowym zniekształceniom, aby stworzyć wybrane odbicie własnego „ja” lub przemienić przeszłość dzięki perspektywie teraźniejszości. Związki między pamięcią zbiorową i indywidualną, konstytuowanie tożsamości poprzez zmyślone wspomnienia i zapominanie, trauma i artystyczne wymyślanie siebie na nowo to tematy poruszane w tej części. Przeprowadzone w ramach rozprawy badania potwierdzają postawione hipotezy. Dla Barnesa narracyjny aspekt historii nakreślony przez Haydena White'a i innych postmodernistów nie pozwala na zaprzestanie dociekania prawdy o historii. Pisarz szuka sposobów, aby wydedukować konkretne szczegóły, które mogą służyć za wskazówki do rozwiązania zagadki przeszłości. Jeżeli historia jest narracją, to pozwala na ciągłe budowanie wciąż nowych opowieści, odnajdując coraz to nowe definicje, nieustannie zbliżając się do tej nieuchwytnej prawdy z każdą kolejną wersją.

Julian Barnes is often perceived as a postmodernist exploring the narrative nature of history, memory and human identity. He certainly investigates the past, bringing to the surface its ambiguities. Yet, Barnes’ concern with history seems to overstep the bounds of postmodernist games with mechanics of history and memory. His works are full of such questions as ‘how can we access and assess the past?’ ‘can we ever achieve objectivity?’ ‘how can we define history?’ The way these questions are contemplated suggests an engagement with epistemological dominant, indicating that Barnes is a neo-modernist who sees the unbearable uncertainties of reality, and yet continues to seek for answers. This is the main thesis of this dissertation: for all his postmodernist tricks and ironic twists, Barnes is a believer in truth, a seeker of knowledge in history. Rejecting the temptation of relativisation, he attempts to learn ‘what really happened,’ while retaining an awareness of the incompleteness of knowledge. His purpose is to record the quest for truth and make the flawed nature of that record visible. He seeks to construct a vision of truth, despite the gaps and uncertainties. This dissertation will demonstrate Barnes’ stance through careful study of his selected novels, combined with fact-checking and application of various theoretical frameworks. It will also bring out and examine the answers Barnes offers – the versions of truth that he manages to assemble. Three aspects of history will be analysed: fragmentation and fabulation in history, biography, and memory. Part I is dedicated to “A History of the World in 10½ Chapters”. This novel establishes a ‘playground’ for all the following discussions, its fragmented nature serves as a metaphor for the inadequacy of historical records. Part II is dedicated to biographical fictions, analysing “Flaubert’s Parrot”, “Arthur & George”, and “The Noise of Time”. The first is a biography of Gustave Flaubert, written by a self-doubting and self-deleting ‘author’-narrator whose purpose might be to obscure his own life story. “Arthur & George” is a double-biography of Sir Arthur Conan Doyle and George Edalji, an obscure solicitor imprisoned on doubtful charges whom Doyle tried to help. The third novel discussed is a biography of Dmitri Shostakovich which returns to the subject of making an artistic whole out of distorted fragments, and finding one’s place within the frames of history. (Un)reliability of the multiple accounts in each text does not contradict the urgency of questions raised and the weightiness of answers each reader provides. Part III is dedicated to imperfections of memory. What is remembered may be selected because of its narrative potential, or something that conceals an unbearable pain. Memory might be deliberately constructed to support a particular self-image, or reformulate the past through the perspective of the present. Four texts were examined here: “England, England”, “Talking it Over”, “Love, etc.”, and “The Sense of an Ending”. Connections between collective and private memory, constitution of one’s identity through remembrance and forgetting, trauma and artistic effort to re-invent oneself are the topics explored in this part. The research in this dissertation confirms the hypotheses set out. Barnes embraces the narrative aspect of history outlined by Hayden White and other postmodernists, because to him it is not an excuse to discontinue investigation of the past. He constructs multiple perspectives to deduce the concrete details which might serve as clues to the puzzle of ‘what really happened.’ And if history is a narrative, it gives one freedom to reinvent it and redefine it, coming closer to that elusive truth with each rewriting.