Zarys historii nauczania języka ukraińskiego jako obcego na uczelniach wyższych w Ukrainie i w świecie.

Niniejsza praca stanowi próbę opisu historii nauczania języka ukraińskiego jako obcego na uniwersytetach w Ukrainie i na świecie. Język ukraiński przechodził przez różne etapy rozwoju, jego nauczanie jako języka rodzimego było często zabronione, nie mówiąc już o nauce języka ukraińskiego obcego. Mowa ukraińska wymagała obrony w sferze publicznej, edukacyjnej i kulturalnej. Ziemie ukraińskie były pod wpływami imperiów takich jak Austro- Węgierskie i Rosyjskie, co wiązało się z próbami rusyfikacji i marginalizacji ukraińskości. W Związku Radzieckim język ukraiński był promowany w bardzo ograniczonym zakresie, a wybitnych pisarzy i artystów, którzy wspierali język ukraiński często aresztowano i mordowano. Mimo wszystkich trudności w tych czasach promowanie języka ukraińskiego odbywało się poza granicami Ukrainy, czyli na emigracji. Dzięki wysiłkom intelektualistów, którzy mieszkali w Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie język ukraiński przetrwał i rozwijał się również jako język obcy, a pierwsze kierunki ukrainistyczne założono jeszcze w XX wieku w takich krajach jak Polska, Niemcy, Wielka Brytania, Kanada i Stany Zjednoczone. Po odzyskaniu niepodległości w 1991 roku na uczelniach w Ukrainie pojawiły się pierwsze kierunki nauczania języka ukraińskiego jako obcego. Nauczanie języka ukraińskiego jako języka ojczystego, jak i języka obcego, stało się kluczowym elementem kształtowania ukraińskiej tożsamości narodowej. W ostatnich latach, zwłaszcza po Rewolucji Godności i wybuchu wojny w Ukrainie w 2014 i 2022 roku, wzrosło zainteresowanie językiem ukraińskim, co znajduje odzwierciedlenie w rosnącej liczbie programów edukacyjnych w Ukrainie i za granicą. Uniwersytety odgrywają ważną rolę w nauczaniu języka ukraińskiego jako języka obcego, co ułatwia międzynarodową współpracę akademicką i promowanie wiedzy ukraińskiej.

This work aims to describe the history of teaching Ukrainian as a foreign language at universities in Ukraine and worldwide. The Ukrainian language has undergone various stages of development, with its teaching as a native language often being prohibited—let alone teaching it as a foreign language. Ukrainian speech required defense in public, educational, and cultural spheres. Ukrainian lands were influenced by empires such as the Austro-Hungarian and Russian, which attempted to impose Russification and marginalize Ukrainian identity. During the Soviet era, the promotion of the Ukrainian language was extremely limited, and prominent writers and artists who supported it were often arrested or executed. Despite these difficulties, efforts to promote Ukrainian continued outside Ukraine, particularly in emigration. Thanks to the work of intellectuals living in Europe, the United States, and Canada, the Ukrainian language not only survived but also began to develop as a foreign language. The first Ukrainian studies programs were established in the 20th century in countries like Poland, Germany, the United Kingdom, Canada, and the United States. After Ukraine regained independence in 1991, the first programs teaching Ukrainian as a foreign language appeared at Ukrainian universities. Teaching Ukrainian as both a native and a foreign language has become a crucial element in shaping Ukrainian national identity. In recent years, especially after the Revolution of Dignity and the onset of the war in Ukraine in 2014 and 2022, interest in the Ukrainian language has grown significantly. This trend is reflected in the increasing number of educational programs both in Ukraine and abroad. Universities play a pivotal role in teaching Ukrainian as a foreign language, fostering international academic cooperation, and promoting Ukrainian culture and knowledge globally.