Zatarcie skazania w polskim i hiszpańskim prawie karnym

Praca ma charakter komparatystyczny. Poświęcona jest zatarciu skazania w polskim i hiszpańskim prawie karnym. Jednej z instytucji prawa karnego, która ma istotne znaczenie społeczne, gdyż niweluje następstwa prawne skazania, które dotykają skazanego w różnych dziedzinach życia społecznego oraz w sferze prywatnej. Czasami są one bardziej dotkliwe niż kara i czynią skazanych na długie lata obywatelami drugiej kategorii. Stwierdzeniu skazania i realizacji przepisów przewidujących następstwa wynikające ze skazania ułatwia rejestracja skazań w Polsce w Krajowym Rejestrze Karnym, a w Hiszpanii w Centralnym Rejestrze Skazanych. Negatywne następstwa skazania niweluje zatarcie skazania, które powoduje uznanie skazania za niebyłe. W polskim ustawodawstwie karnym zatarcie skazania następuje: 1) z mocy prawa: a) ze względu na upływ terminu (art. 107 § 1 i 3 k. k.); b) w razie pomyślnego upływu okresu próby przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary (art. 76 k. k.); c) z uwagi na depenalizację czynu (art. 4 § 4 k. k.); d) w związku ze zwolnieniem żołnierza z odbycia kary pozbawienia wolności (art. 336 § 3, 4 i 6 k. k.); e) na mocy abolicji; 2) na mocy orzeczenia sądu; 3) na mocy aktu łaski. W hiszpańskim ustawodawstwie zatarcie skazania następuje z urzędu lub na wniosek w trybie administracyjnym (art. 136 ust.1 h. k. k.). Prawo hiszpańskie nie przewiduje zatarcia skazania ex lege, z wyjątkiem gdy następuje ono na mocy abolicji. W Polsce zatarcie skazania z mocy prawa następuje po upływie określonego okresu od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary. Okres ten nie zależy od surowości orzeczonej kary pozbawienia wolności (art. 107 § 1 i 3 k.k.). Możliwe jest wcześniejsze zatarcie skazania na mocy orzeczenia sądu (art. 107 § 2 i 4 k. k.). Hiszpański kodeks karny z 1995 r. dopuszcza je z urzędu lub na wniosek, po upływie różnych okresów zależnych od rodzaju lub rozmiaru orzeczonej kary. Rozwiązanie hiszpańskie przewiduje jednak nieusuwanie z rejestru skazanych informacji o karalności z chwilą zatarcia skazania. Tym samym zatarcie skazania polega na uznaniu, że ustały wszystkie skutki prawne, które wynikają ze skazania, ale nadal przechowywane są podstawowe dane związane z tym skazaniem.

The work is of a comparative nature. It is dedicated to the erasure of conviction in Polish and Spanish criminal law. It is one of the institutions of criminal law which is has important social significance, because it eliminates legal consequences of conviction, which affect the convict in different areas of his social life and also in his private life. Sometimes they are more severe than the penalty and convert the convict into a second class citizen. The registration of convictions (in Poland in National Criminal Register and in Spain in Central Register of Convicts) facilitates the determination of conviction and the execution of the regulations which envisage consequences of conviction. The negative consequences of convictions are eliminated by the erasure of conviction, which cause that the conviction has not existed. In Polish criminal law the erasure of conviction takes place: 1) ex lege: a) after expiration of a period (art. 107 § 1 and 3 of criminal code); b) after successful expiration of a probationary period in case of conditional suspense of the execution of penalty (art. 76 of criminal code); c) due to depenalization of act (art. 4 § 4 of criminal code); d) due to discharge of a soldier from serving a deprivation of liberty penalty (art. 336 § 3, 4 and 6 of criminal code); e) due to abolition; 2) by court’s judgment; 3) by act of clemency. In Spanish law the erasure of conviction takes place ex officio or upon a motion in a administrative proceedings (art. 136.1 of Spanish criminal code). The Spanish law does not foresee the erasure of conviction ex lege, except when it takes place by abolition. In Poland the erasure of conviction ex lege takes place upon expiry of a certain period from the execution, remission or limitation of execution of penalty. Such period does not depend of severity of deprivation of liberty penalty (art. 107 § 1 and 3 of criminal code). It is possible to erase the convictions earlier by court’s judgment (art. 107 § 2 and 4 of criminal code). The Spanish criminal code from 1995 admits the erasure of conviction ex officio or upon a motion, upon expiry of different periods which depend of type and severity of imposed penalty. The Spanish regulations foresees however that the information of the conviction is not eliminated from the registry upon the erasure of conviction. Therefore, the erasure of conviction consist on the acknowledgement that all legal consequences of the conviction has ceased, but the basic information of the conviction remains stored.