Licencja
Pomiędzy pieniędzmi a idealizmem, na granicy epok. Praca, przedmioty i odpady w prozie Muronga Xuecuna i Li Shijianga
Abstrakt (PL)
Murong Xuecun i Li Shijiang to chińscy pisarze należący do tzw. „środkowego pokolenia” (zhongjian dai). Obydwaj urodzili się w 1974 r. - jeszcze za życia Mao Zedonga, w trakcie „rewolucji kulturalnej”, jednak sytuacja polityczna, społeczna i ekonomiczna ChRL miała zmienić się diametralnie w ciągu zaledwie kilku lat. Chiny po wprowadzeniu polityki „reform i otwarcia” pozostały krajem socjalistycznym już tylko nominalnie, nastąpiło otwarcie na wpływy Zachodu, w tym zauroczenie neoliberalizmem. Fascynacja ta znajduje odbicie w prozie Muronga Xuecuna i Li Shijianga. Autorzy często przenoszą czytelnika w literacką przestrzeń, w której pieniądze są przedmiotem pożądania, wartością absolutną wyznaczającą hierarchię społeczną i horyzont oczekiwań. Jednocześnie jednak w ich utworach pojawiają się także oznaki rozczarowania neoliberalizmem, a nawet tęsknoty za konserwatywnymi wartościami. Chińscy krytycy i literaturoznawcy często piszą, że współcześni mistrzowie literatury to autorzy starsi od Muronga Xuecuna i Li Shijianga o pokolenie, natomiast literaci urodzeni po roku 1980 odnoszą sukcesy głównie komercyjne. Mimo schematyczności tego ujęcia, nadawane w jego ramach generacji post-70 (70 hou) miano pokolenia „środkowego” lub „niezręcznego" (ganga) wydaje się znajdywać uzasadnienie w twórczości niektórych jego przedstawicieli. Proza dwóch omawianych pisarzy sytuuje się gdzieś pomiędzy awangardą i historyczną refleksją pisarzy klasy Mo Yana a młodą, wyrywającą się z więzów przeszłości miejską powieścią. Szczególnie interesujące są zajmujące ważne miejsce w ich książkach tematy pracy, a także przedmiotów oraz odpadów, którym wiele miejsca w „Płynnej nowoczesności" oraz „Życiu na przemiał" poświęcił Zygmunt Bauman. Przenosząc teorie zachodnich myślicieli na grunt refleksji nad literaturami orientalnymi, należy zachować najwyższą ostrożność. Jednak sam Bauman twierdzi, że opisywane przez niego płynne stadium nowoczesności to stan systemów kulturowo-ekonomicznych różnych części świata, jego symptomy widoczne są również w Chinach. W tym kontekście pisarstwo Muronga Xuecuna i Li Shijianga można także rozumieć jako poszukiwanie tożsamości pomiędzy elementami płynnymi a ciałami stałymi zastanymi i odbudowywanymi.