„Architektura świątyń z pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e. w rejonie Jawf w północnym Jemenie.”

Północnojemeński rejon Jawf to dolina górska występująca w zasięgu trzech wadi: Wadi Al Kharid i Wadi Madhab, łączących się w Wadi Jawf. W pierwszej połowie I tysiąclecia p.n.e. obserwuje się w tym rejonie wykształcenie samodzielnych państw-miast, co stało się kryterium do wydzielenia okresu madhabejskiego i kultury madhabejskiej występujących w tym rejonie. Każde z miast charakteryzowało się występowaniem niewielkich świątyń, wybudowanych zarówno w obrębach miast, jak i poza ich murami, poświęconych lokalnym bóstwom. Mimo rosnącej ilości literatury poświęconej archeologii Południowej Arabii, wciąż brakuje w niej pozycji opisujących archeologię rejonu Jawf w okresie madhabejskim. Szczególne braki można zauważyć w polskiej literaturze naukowej. Niniejsza praca skupia się na przedstawieniu świątyń madhabejskich z północnojemeńskiego rejonu Jawf z pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e. W ramach pracy skupiono się na jak najdokładniejszym opisie architektury znanych świątyń na podstawie dostępnych informacji w literaturze oraz próbie odtworzenia ich wyglądu w przypadku budynków niezachowanych do dzisiejszych czasów. W pracy wykazano także częściowe wpływy sabejskie na architetkurę sakralną regionu. Ponadto zebrane informacje i opisy posłużyły do określenia cech wspólnych świątyń madhabejskich, co może w przyszłości pomóc w odtwarzaniu wyglądu i struktury takich budynków.

The northern Yemeni Jawf region is a valley located within the range of three wadis: Wadi Al Kharid and Wadi Madhab, which merge into the Wadi Jawf. In the first half of the 1st millennium BC, the individual city-states were observed to rise in the Jawf region, which became a criterion for distinguishing the Madhabean period and the Madhabean culture occurring in this region. Each of the cities was characterized by the presence of small temples, built both - within the city walls and outside of them, dedicated to local deities. Despite the growing amount of literature devoted to the archaeology of Ancient South Arabia, it still lacks articles describing the archaeology of the Jawf region in the Madhabean period, especially in Polish scientific literature. This work presents the Madhabean temples from the northern Yemeni Jawf region from the first half of the 1st millennium BC. The text focused on the most accurate description of the architecture of known temples based on information available in the literature and an attempt to recreate their appearance in cases of buildings that have not survived to this day. This work also demonstrated partial Sabean influences on the sacral architecture of the region. In addition, the collected information and descriptions were used to determine the common features of Madhabean temples, which may help in the future in reconstructing the appearance and structure of such buildings.