Gotyk i gotycyzm w refleksji estetycznej Kazimierza Brodzińskiego

Kazimierz Brodziński identyfikował gotyk i gotycyzm z romantycznością obcą duchowi poezji słowiańskiej, wyrastającą przede wszystkim z tradycji germańskiej i celtyckiej. Jego stosunek do tych pojęć kształtowały idee, w świetle których charakter narodu koresponduje z typowym dla niego rodzajem kultury i sztuki, cechy literatury zaś uzależnione są w dużym stopniu od uwarunkowań geograficzno-klimatycznych. Wizję średniowiecza jako epoki „ciemności, zamieszania”, wynaturzenia społecznego czy największego w dziejach „zepsucia obyczajów” pisarz kojarzył ze sferą zainteresowań tzw. poezji północy, nieprzystającej pod względem ideowym i estetycznym do łagodniej, radosnej duchowości Słowian. Owa „nieprzystawalność” spowodowała, że Brodzińskiemu trudno było odnaleźć piękno w, jego zdaniem, znamiennej dla gotycyzmu apoteozie wieków „barbarzyństwa”, estetyce grozy, czarnej melancholii. Stanęły one w opozycji do bliskiego mu wyważonego obrazu kultury rodzimej, do wizji sztuki wolnej od wszelkiego rodzaju ekstremów.