Czynniki środowiskowe w procesach neolityzacji Chin

Neolit na obszarze Dalekiego Wschodu datowany jest na 8000-7000 p.n.e. Okres ten cechuje stopniowe przejście społeczeństw zbieracko-łowieckich na gospodarkę samowystarczalną. Za początek epoki neolitu na opisywanym regionie uważa się wprowadzenie rolnictwa oraz hodowli zwierząt. Można tu zauważyć różnicę w stosunku do kryteriów stosowanych dla obszaru Bliskiego Wschodu, gdzie oprócz rolnictwa i hodowli zwierząt pojawiły się przejście na osiadły tryb życia, pojawienie się ceramiki oraz technika gładzenia kamienia. Terytorium Chin ze względu na swoją powierzchnię, leży w różnych strefach klimatycznych, co powoduje, że warunki środowiskowe znacząco różnią się ze względu na region. Około 10000-9000 p.n.e., czyli pod koniec plejstocenu, środowisko na obszarach Chin uległo drastycznym zmianom, szczególnie w północnej części opisywanego regionu. Klimat stopniowo się ocieplał, co współcześnie nazywane jest holoceńskim optimum klimatycznym. Właśnie około 8000-7000 lat p.n.e., społeczeństwa w większości obszarów Chin stopniowo przechodziły na gospodarkę rolną, tworząc różnej wielkości osady. Warto zwrócić uwagę, jaką rolę odegrało środowisko, czy miało wpływ na neolityzację Chin, a jeżeli tak, to w jaki sposób. W pracy zostały przedstawione i opisane warunki środowiskowe czterech obszarów Chin z okresu około 9000-5000 p.n.e. Następnie omówiono i opisano kultury neolityczne z okresu od około 5000 p.n.e. na tych obszarach. Na bazie wyników, oraz analiz porównawczych wywnioskowano, czy warunki środowiskowe miały kluczowy wpływ, czy też znacznie mniejszą rolę na neolityzację Chin.

The Neolithic in the Far East is dated to around 8000-7000 BC. This period is characterized by the gradual transition of the hunter-gatherer societies to the self-sufficient economy. The main criteria for the Neolithic in the described region are the emergence of agriculture and animal husbandry. What is different from the Neolithic in the Middle East is that apart from the appearance of agriculture and animal husbandry also settlement, ceramics production and polished stone tools showed up in the Middle East, which was known in the Far East before the Neolithic. The territory of today's China, due to its size, is located in different climatic zones, making the environmental conditions significantly different due to the region. Around 10000-9000 BC, i.e. at the end of the Pleistocene, the environment in today's China changed radically, particularly in the northern part of the described region. The temperature became gradually higher than in the Pleistocene, what is called today the Holocene Climatic Optimum. It was around 8000-7000 BC when societies in most areas of China each converted to an agricultural, forming settlements of various sizes. It is worth noting what role the environment had and did it influence the Neolithisation of China. If so, how? This study presents and describes the environmental conditions of four areas of China from around 9000-5000 BC. Then the Neolithic cultures from around 5000 BC in these areas were discussed and described. The conclusion on whether the environmental conditions played a key role in the Neolithisation of China or not was made on the results of comparative analyses of the changes in climate and in societal behaviors.